اثربخشی برنامه توانبخشی بر خستگی بیماران تحت همودیالیز

مقدمه: خستگی یکی از شایعترین مشکلات در بیماران تحت همودیالیز می باشد که توجه به آن در پرستاری بسیار حائز اهمیت است. هدف این مطالعه تعیین تاثیر اجرای برنامه توانبخشی بر میزان خستگی بیماران می باشد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع شبه تجربی بوده و در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. از طریق روش نمونه گیری مبتنی بر هدف و بر اساس معیارهای ورود ۴۰ نفر انتخاب و به صورت تصادفی با استفاده از جدول اعداد تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. برای گروه مداخله اجرای برنامه ی توانبخشی شامل انجام ماساژ کف پا در حین همودیالیز به مدت ۱۰ دقیقه در ۱۲ جلسه حین همودیالیز به طول مدت یک ماه همراه با آموزش الگوی فعالیت روزانه، آموزش رژیم غذایی و و داروها با حضور خانواده مددجو انجام شد. نمونه ها قبل ویک ماه بعد از مداخله، پرسشنامه ی خستگی MFI-۲۰ را تکمیل کردند. داده ها با نرم افزار آماری SPSS۱۹ و با استفاده از آزمون های آماری کای اسکوئر، دقیق فیشر، تی مستقل و زوجی و کواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین دو گروه مداخله و کنترل از نظر توزیع متغیرهای زمینه ای تفاوتی وجود نداشت. میانگین میزان خستگی قبل از مداخله درگروه مداخله (۵/۵۴ ± ۵۶/۶۸) و در گروه کنترل (۴/۵۲ ± ۵۵/۷۲) بود که بعد از مداخله در گروه مداخله به (۴/۲۶ ± ۴۹/۲۵) و در گروه کنترل به (۴/۶۶ ± ۵۵/۱۱) رسید و این اختلاف در گروه مداخله معنی دار بود (۰/۰۰۱p<). نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده می توان ذکر نمود که اجرای برنامه توانبخشی در کاهش خستگی بیماران همودیالیزی  موثر است. بنابراین می توان روش به کار گرفته شده در پژوهش حاضر را به عنوان یک روش ساده، غیر تهاجمی، کم هزینه و موثر در کاهش خستگی بیماران همودیالیزی را به پرستاران پیشنهاد نمود.

Keywords:

rehabilitation , fatigue , hemodialysis , patient , توانبخشی , خستگی , همودیالیز , بیمار