بهرام پیمان نیا - Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
نجمه حمید - Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
مهناز مهرابی زاده هنرمند - Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
مجید محمودعلیلو - University of Tabriz, Tabriz, Iran

مقدمه: خودجرحی یا خودزنی در نوجوانان به رفتارهای خود آسیب رسان عمدی اشاره داره که فاقد هر گونه قصد یا نیت از پیش تعیین شده است. پژوهش حاضر جهت تعیین اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک مبتنی بر آموزش مهارت ها به خانواده و فرزند بر تکانشگری و کیفیت زندگی، در دختران دارای رفتارهای خودجرحی در شهر اهواز انجام گردید. روش کار: این مطالعه از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. ابتدا با استفاده از روش تصادفی چندمرحله ای ۳۰ نفر از دانش آموزان دختر ۱۷-۱۵ ساله (مقطع متوسطه دوم) و والدین آن ها در سال تحصیلی ۹۴-۹۵ انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل (۱۵ نفر در هر گروه) قرار گرفتند. دانش آموزان عضو گروه مداخله یک دوره مداخله ۱۶ جلسه ای و والدین آن ها ۸ جلسه  دریافت کردند و به پرسشنامه های تکانشگری بارت (۲۰۰۲) و شاخص کیفیت زندگی کامینز (۲۰۰۲) پاسخ دادند.  یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس داده ها نشان داد که مداخله ی رفتاردرمانی دیالکتیک مبتنی بر آموزش مهارت ها به خانواده و فرزند باعث کاهش علائم تکانشگری (۲۱/۸۳= F و  ۰/۰۰۱ p≤) و افزایش کیفیت زندگی (۴۶/۵۸  = F و  ۰/۰۰۱ p≤) دختران گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل شده است، و نتایج درمانی ۲ ماه پس از پایان  دوره در گروه آزمایش حفظ شده است (۰/۰۰۱ P<).  نتیجه گیری: بر مبنای یافته های حاصل می توان گفت مداخله ی رفتاردرمانی دیالکتیک مبتنی بر آموزش مهارت ها به خانواده و فرزند در کاهش تکانشگری و ارتقای کیفیت زندگی دختران دارای رفتارهای خودجرحی موثر بود، لذا پیشنهاد می شود این رویکرد برای دانش آموزان دارای رفتارهای خودجرحی مورد استفاده قرار گیرد.

Family, dialectic behavior therapy, impulsivity, self-harm, خانواده, رفتاردرمانی دیالکتیک, تکانشگری, خودجرحی