فرخنده جمشیدی - Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran
شهین توحیدی - Lorestan University of Medical Sciences, Lorestan, Iran
آرزو شایان - Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran

مقدمه: نقائص در مهارتهای اجتماعی و زندگی بیماران روانی مزمن و عدم رضایتمندی از داروهای موجود، یک دلیل منطقی را برای ایجاد مداخلات جدید بوجود آورده است. برنامه بازگشت به اجتماع یکی از چند برنامه مرتبط با مهارتهای زندگی اجتماعی و مستقل است که اطلاعات و مهارتهایی را به بیماران روانی مزمن آموزش می دهد. هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه ای شدت علائم و مهارتهای ارتباطی و تعاملی بیماران روانی مزمن بعد از آموزش برنامه بازگشت به اجتماع و برنامه های روان درمانی سنتی مراکز روزانه شهر همدان انجام گرفت. روش کار: مطالعه حاضر بصورت نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. به این منظور ۴۰ بیمار مبتلا به اختلالات روانی مزمن (اسکیزوفرنیا و اختلال خلقی) مراجعه کننده به مراکز توانبخشی سرپایی شهر همدان بصورت در دسترس انتخاب شدند و با استفاده از وش تصادفی ساده در دو گروه آموزش برنامه بازگشت به اجتماع (۲۰ مورد) و برنامه های روان درمانی سنتی (۲۰ مورد) قرار گرفتند. گروه آزمون برنامه بازگشت اجتماع را در ۱۶ جلسه آموزشی ۶۰-۹۰ دقیقه ای، بصورت ۲ روز در هفته به مدت دو ماه دریافت کردند و گروه روان درمانی سنتی هم در طی این مدت از خدمات کاردرمانی و مشاوره معمول مرکز استفاده می کردند. بیماران در هردو گروه قبل و بعداز اجرای برنامه آموزشی توسط پرسشنامه مهارتهای ارتباطی و تعاملی (ACIS: Assessment of Communication and Interaction Skill) و مجموعه مقیاس علائم مثبت و منفی (PANSS: Positive And Negative Syndrome Scale) مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تحلیل اختلاف میانگین ها در دو گروه از آزمون من- ویتنی استفاده شد. یافته ها: بیماران گروه برنامه بازگشت به اجتماع در مقایسه با گروه روان درمانی سنتی پس از اجرای برنامه ها در ابعاد مبادله اطلاعات (۰۰۱/۰ = P)، روابط و مناسبات (۰۰۰۱/۰ = P) و نمره کل (۰۰۰۱/۰ = P) از پرسشنامه مهارتهای ارتباطی و تعاملی و در بعد علائم مثبت (۰۱/۰ = P) از پرسشنامه مجموعه مقیاس علائم مثبت و منفی، تغییر معناداری را نشان دادند. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش، اجرای برنامه بازگشت به اجتماع در مقایسه با برنامه های روان درمانی معمول مراکز روزانه، نقش مهمی را در بهبود مهارتهای ارتباطی، تعاملی و نیز کاهش علائم مثبت بیماران روانی مزمن در جامعه ی مورد مطالعه ایفا می کند، البته برای بررسی نتایج درازمدت برنامه در این بیماران نیاز به مطالعات پیگیری می باشد.  

Community Re-entry Program, Communication and Interaction Skills, Symptoms Severity, Patients with Chronic Mental Disorders, برنامه بازگشت به اجتماع, مهارت های ارتباطی و تعاملی, شدت علائم, بیماران روانی مزمن