اثربخشی «درمان ترمیم شناختی» بر انعطاف پذیری شناختی و مولفه دیداری فضایی حافظه فعال در بیماران مبتلا به بی اشتهایی عصبی

مقدمه: بیماران دارای بی اشتهایی عصبی، مقاوم به درمان بوده و سطوح بالایی از انعطاف ناپذیری شناختی و نقص در مولفه دیداری فضایی حافظه فعال نشان می دهند. لذا هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان ترمیم شناختی بر انعطاف پذیری شناختی و مولفه دیداری فضایی حافظه فعال در بیماران دارای بی اشتهایی عصبی بود. روش کار: روش مطالعه حاضر، تجربی تک موردی با طرح خط پایه چندگانه ناهمزمان (non concurrent multiple baseline design) است. مطالعه  بر روی سه آزمودنی مبتلا به اختلال بی اشتهایی عصبی از بین افراد ۳۰-۱۶ سال مراجعه کننده به کلینیک ها و مطب های روانپزشکی و روانشناسی و مراکز مشاوره آموزش وپرورش شهر اصفهان که درفراخوان شرکت در پژوهش به صورت هدفمند انتخاب شدند، انجام گرفت. ۳ آزمودنی پیش از مداخله، حین مداخله و پس از مداخله با استفاده از "آزمون نگرش به خوردن" (Eating Attitudes Test)، "نسخه رایانه ای آزمون دسته بندی کارت ویسکانسین" (Wisconsin Card Sorting Test: computer version) و "آزمون بلوک های کرسی" (Corsi Blocks Test)  ارزیابی شدند. روایی و پایایی آزمون ها در مطالعات گذشته بررسی و  تایید شده است.  "درمان ترمیم شناختی" شامل تکالیف رفتاری و ۱۶ تکلیف شناختی با تمرکز بر انعطاف پذیری شناختی و مولفه دیداری فضایی حافظه فعال بود.  آزمودنی ها ۱۰ جلسه ۶۰ دقیقه ای "درمان ترمیم شناختی" را دریافت کردند. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۱ تحلیل شد.  یافته ها: اثر درمان ترمیم شناختی بر انعطاف پذیری شناختی و مولفه دیداری فضایی حافظه فعال در آزمودنی ها مورد بررسی این پژوهش موثر بوده است. ۵۱ درصد بهبودی در انعطاف پذیری شناختی حاصل شد. برای بررسی تفاوت بالینی از شاخص اندازه اثر d کوهن استفاده شد. میزان این شاخص در انعطاف پذیری شناختی و مولفه دیداری فضایی حافظه فعال بالاتر از ۸/۰ و معنادار بود. نتیجه گیری: درمان ترمیم شناختی بر روی متغیر انعطاف پذیری شناختی و مولفه دیداری فضایی حافظه فعال موثر بود. پیشنهاد می شود  از این روش درمانی برای افزایش انعطاف پذیری شناختی و مولفه دیداری فضایی حافظه فعال در مراکز مشاوره آموزش و پرورش استفاده شود.  

Keywords:

Cognitive Remediation Therapy , Cognitive flexibility , Spatial Visual Component of Working Memory , Anorexia Nervosa. , درمان ترمیم شناختی , انعطاف پذیری شناختی , مولفه دیداری فضایی حافظه فعال , بی اشتهایی عصبی.