شهروز رهبری - Department of Health Services Management, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
لیلا ریاحی - Department of Health Services Management, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
جمال الدین طبیبی - Department of Health Services Management, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

مقدمه: داشتن سلامت روانی لازمه رشد و شکوفایی انسان ها و در نتیجه رشد جوامع می باشد. لذا توجه به سلامت روانی افراد امری ضروری است و جزو مراقبت های بهداشتی می باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه مدیریت خدمات سلامت روان در ایران و کشورهای منتخب انجام گرفت. روش کار: پژوهش حاضر به روش توصیفی-مقایسه ای در ۵ کشور با معیارهای مشخص طی سه مرحله انجام شد. در مرحله اول یک مطالعه مروری به منظور تحلیل وضعیت موجود مدیریت خدمات سلامت روان در ایران و جهان انجام شد. در مرحله دوم، کشورهای کره جنوبی، فیلیپین، مصر و برزیل جهت مقایسه با ایران انتخاب شدند. در مرحله سوم مدیریت خدمات سلامت روان در کشورهای منتخب و ایران بوسیله "ابزار بررسی نظام سلامت روان"(Assessment Instrument for Mental Health System) سازمان بهداشت جهانی مورد بررسی قرار گرفت. این ابزار ۶ حوزه مدیریت خدمات سلامت روان را می سنجد. روایی محتوا و پایایی آن بر اساس همسانی درونی در مطالعات گذشته اندازه گیری شده است. به منظور جمع آوری داده ها از فرم کوتاه پژوهشگر ساخته که خلاصه ابزار فوق و نیزاطلاعات مدیریت خدمات سلامت روان کشورهای منتخب بود، استفاده شد. این فرم کوتاه دارای ۳۳ عبارت در ۶ حوزه مدیریت خدمات سلامت روان می باشد. پس از بررسی داده ها، نتایج مربوط به هر کشور تحلیل شد. یافته ها: در حوزه ۱، اکثر کشورها سیاست سلامت روان مشخص داشتند اما نوع سیاست ها در کشورهای مختلف، متفاوت بود اما ایران و فیلیپین قوانین مشخص سلامت روان نداشتند. در حوزه ۲ مدیریت خدمات سلامت روان در تمام کشورها توزیع نامناسب تخت های روانپزشکی و متخصصین وجود داشت اما در خصوص مراکز سلامت روان و تعداد و تنوع آن ها با هم اختلاف داشتند. در حوزه ۳، بین کشورها در خصوص پروتکل های موجود و تجویز داروها تفاوت وجود داشت. در حوزه ۴، در تمام کشورها توزیع نامناسب نیروی انسانی وجود داشت اما از نظر تعداد، تنوع، و تخصص متفاوت بودند. در حوزه ۵، وجود انجمن های بیماران و خانواده ها در بین کشورها متفاوت بود. در حوزه ۶، نظام جمع آوری اطلاعات و میزان پژوهش های مربوط به سلامت روان در بین کشورها تفاوت وجود داشت. نتیجه گیری: مقایسه کشورهای منتخب و ایران نشان داد که در حوزه های مختلف مدیریت خدمات سلامت روان بین کشورها تفاوت وجود دارد. در ایران قوانین مشخص مدیریت خدمات سلامت روان و نظام کنترل و جمع آوری داده ها وجود ندارد و سیاست های موجود اجرا نمی شود. همچنین اگرچه در مقایسه با کشورهای منتخب منابع انسانی و غیر انسانی مطلوبی دارد، اما مدیریت و برنامه ریزی مناسبی برای آن ها ندارد. لذا ایجاد قوانین و مقررات و ایجاد نظامی جهت مدیریت خدمات سلامت روان ایران پیشنهاد می شود.

Management, Mental Health Services, Comparative Study, مدیریت, خدمات سلامت روان, مطالعه مقایسه ای