مهسا سعادتی - National Population Studies & Comprehensive Management Institute
آرزو باقری - National Population Studies & Comprehensive Management Institute

مقدمه: روش نمونه گیری پاسخگو محور نزدیک به دو دهه پیش برای نمونه گیری از جمعیت های پنهان به ویژه جمعیت هایی که در معرض بیماری های پرخطریکه سلامت جامعه را به مخاطره می اندازند، معرفی شد. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل موثر در طراحی روش نمونه گیری از جمعیت های پنهان در معرض بیماری های پرخطر انجام پذیرفت. روش کار: در این مطالعه مروری، ضمن معرفی اجمالی روش نمونه گیری پاسخگو محور، به مرور ۱۱ طرحی که از این روش برای بررسی جمعیت های پنهان در آن ها استفاده شده است، پرداخته شد. همچنین، نکات در نظر گرفته شده در خصوص مهمترین عوامل موثر در طراحی این روش که شامل ارزیابی بنیادی و انتخاب هسته ها می باشند، نیز بررسی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که اگر اهداف اصلی اجرای ارزیابی بنیادی و انتخاب هسته ها محقق نشود، برآورد پارامترهای جمعیت پنهان با مقادیر واقعی آن اختلاف خواهند داشت و اریبی هایی مانند عدم تشکیل زنجیره های عضوگیری طولانی، عدم اعتماد به اندازه شبکه اجتماعی افراد و کندی روند عضوگیری برای طرح بوجود خواهد آمد. نتیجه گیری: بدون در نظر گرفتن نکات موثر در طراحی روش نمونه گیری پاسخگو محور، این روش در نمونه گیری از جمعیت های پنهان کارا نخواهد بود. پیشنهاد می شود که پژوهشگران قبل از استفاده از این روش نمونه گیری، به منظور تضمین حصول به موفقیت در نفوذ به جمعیت های پنهان هدف، این ملاحظات را مد نظر قرار دهند.

Hidden Population, High Risk Disease, Sampling Method, Research Design, جمعیت های پنهان, بیماری های پرخطر, روش نمونه گیری, طراحی پژوهش