ویکتوریا مومن آبادی - Department of Health Education and Health Promotion, Faculty of Public Health, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran.
عابدین ایرانپور - Determinants of Health, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran.
نرگس خانجانی - Department of Epidemiology and Biostatistics, Faculty of Public Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran.
محبت محسنی - Research Center for Social Determinants of Health, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of MedicalSciences, Kerman, Iran.

مقدمه: امروزه در جهان و ایران روند کشیدن قلیان در جوانان رو به افزایش است و اجرای مداخلات برنامه ریزی شده در کاهش کشیدن قلیان ضروری است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر "الگوی بزنف" بر رفتار قلیان کشیدن دانشجویان ساکن خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال ۱۳۹۳ انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه ای مداخله ای و نیمه تجربی است. ۸۰ دانشجوی پسر و دختر ساکن خوابگاه به طور تصادفی چند مرحله ای به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. داده ها با پرسشنامه جمعیت شناختی و پرسشنامه پژوهشگر ساخته "مقیاس قصد رفتار قلیان کشیدن" "Water Pipe Behavioral Intention Scale" که بر اساس سازه های "الگوی بزنف" "BASNEF Model" طراحی شده بود جمع آوری شد. روایی صوری و محتوا پرسشنامه و پایایی آن با روش آزمون و باز آزمون r=۰/۹۹ تایید شد. مداخله آموزشی۲ ماه و به صورت دو جلسه بحث گروهی، یک جلسه یادآور، لوح فشرده و پیامک آموزشی بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ انجام گرفت. یافته ها: میانگین نمره نگرش (P=۰/۶۶)، هنجار انتزاعی (P=۰/۱۰۳) و قصد رفتاری (P=۰/۱۳) در هر دو گروه قبل از مداخله تفاوت معنی داری نداشت. اما نتایج بعد از آموزش، تفاوت معنی داری را در میانگین نمره نگرش، هنجار انتزاعی و قصد رفتاری نشان داد (P<۰/۰۰۱). عوامل قادرکننده در هر دو گروه قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی داری را نشان نداد. نتیجه گیری: تاثیر مداخله آموزشی بر اساس "الگوی بزنف" بر قصد رفتار قلیان کشیدن در دانشجویان معنی دار بود. همچنین مداخلات آموزشی می تواند بر روی نگرش، هنجارهای انتزاعی و قصد رفتاری افراد تاثیرگذار باشد. لذا پیشنهاد می شود برنامه ها و مداخلات آموزشی در جهت تغییر رفتارهای پر خطر بر اساس نظریه ها و الگوهای آموزش بهداشت انجام شود.

BASNE Model, Dormitory, Smoking, University students, Water pipe, Kerman, دخانیات، قلیان، دانشجو، الگوی بزنف، خوابگاه، کرمان