روح اله زابلی - Health Management Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
زینب مالمون - Department of Organizational and Administrative Development, Deputy of Development of Management & Resources, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
مریم سید جوادی - Department of Health Management, School of Health, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
سید حسام سیدین - Hospital Management Research Center, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

  مقدمه: توزیع نابرابر سلامت در کشورهای در حال توسعه یکی از چالش های عمده نظام های سلامت است و این نابرابری منجر به نابرابری در جایگاه اجتماعی و شرایط زندگی افراد شده و تلاش دولت ها در زمینه مداخلات اجتماعی را با شکست مواجه می نماید. هدف از این مطالعه توسعه الگوی مفهومی عوامل اجتماعی تعیین کننده نابرابری در سلامت بود.   مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی به روش تحلیل محتوا می باشد. مشارکت کنندگان در پژوهش را ۳۳ نفر از خبرگان در زمینه عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت تشکیل دادند. روش نمونه گیری هدفمند بود. برای جمع آوری داده های کیفی، مصاحبه نیمه ساختارمند انجام شد. تحلیل یافته ها با استفاده از روش تحلیل محتوای هدایت شده تحت نرم افزار Nvivo صورت گرفت.   یافته ها: در این پژوهش ۱۴ درون مایه و ۵۵ زیر درون مایه به عنوان عوامل تعیین کننده اجتماعی نابرابری در سلامت تبیین گردید. درون مایه ها عبارتند از حوادث و تصادفات، جایگاه اقتصادی و اجتماعی، سیاست های کلان اقتصادی، حاکمیت و رهبری، سیاست های اجتماعی، سیاست های عمومی، فرهنگ و ارزش های اجتماعی، حمایت اجتماعی، انسجام و ثروت اجتماعی، حاکمیت دینی، عوامل بین المللی، عوامل رفتاری و بیولوژیکی، عوامل روانی، سیستم سلامت و عوامل اجتماعی و جمعیتی.   نتیجه گیری: بخش اعظم نابرابری در توزیع سلامت قابل اجتناب است، چرا که از عوامل تعدیل پذیر مانند وضعیت اقتصادی، وضعیت آموزش، اشتغال و تسهیلات زندگی نشات می گیرد. با توجه به رویکرد عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت، پیشنهاد می گردد تا در تدوین سیاست های اقتصادی و اجتماعی کلان کشور به آن توجه بیشتری گردد .

Social determinants of health, Health inequality, Content analysis., تعیین کننده های اجتماعی سلامت، نابرابری سلامت، تحلیل محتوی.