مقایسه میزان تنش شغلی و عوامل مرتبط با آن در کارمندان دارای معلولیت جسمی حرکتی و فاقد آن در مراکز بهزیستی

.  مقدمه: تنش شغلی کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگی­های فردی شاغل و حاصل شرایطی است که در آن خواست­های محیط کار از توان فرد فراتر قرار می­گیرد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه میزان تنش شغلی و عوامل مرتبط با آن در کارمندان دارای معلولیت جسمی حرکتی و فاقد آن در مراکز بهزیستی تهران بزرگ انجام پذیرفت. مواد و روش­ها: در این پژوهش توصیفی–مقایسه ای، جامعه آماری شامل کارمندان شاغل در ستادها و مراکز بهزیستی تحت پوشش بهزیستی تهران بزرگ بودند. نمونه گیری به روش در دسترس انجام شد. گروه مورد شامل تمام کارمندان دچار معلولیت جسمی حرکتی در جامعه آماری فوق شامل ۵۳ نفر و گروه شاهد ۶۱ نفر با ویژگی­های فردی و شغلی مشابه و فاقد معلولیت بودند. به منظور اندازه­گیری میزان تنش شغلی و عوامل موثر بر آن به ترتیب از "مقیاس تنش شغلی"(Occupational Stress Scale)  تهیه شده برای "موسسه سلامت و ایمنی کار"Health and Safety Executive  و پرسشنامه"عوامل موثر بر تنش شغلی" (Factors Influencing Job Stress) استفاده شد. برای بررسی پایایی، پرسشنامه­ها در اختیار افراد جامعه پژوهش(۳۰ نفر) قرار گرفت و آلفای کرونباخ محاسبه شد که برای "مقیاس تنش شغلی" آلفای کرونباخ ۷۳/۰ و برای "پرسشنامه عوامل موثر بر تنش شغلی" ۸۰/۰ محاسبه و مورد تایید قرار گرفت. داده­های حاصل با استفاده از نرم ­افزار SPPS نسخه ۱۶ و آزمون­های آماری کای دو و تی مستقل تجزیه و تحلیل شد. یافته­ها: از لحاظ ویژگی­های جمعیت شناسی هیچ تفاوت معناداری بین دو گروه دیده نشد. بین کارمندان دارای معلولیت جسمی حرکتی و فاقد آن، در میزان تنش شغلی و عوامل مرتبط با آن اختلاف معنادار مشاهده شد (۰۵/۰P<). میزان تنش شغلی در کارمندان دارای معلولیت جسمی حرکتی (میانگین=۷/۱۱۳ و انحراف استاندارد=۳/۱۱) بیشتر از کارمندان فاقد معلولیت (میانگین=۲/۹۷ و انحراف استاندارد=۲/۱۱) بود (۰۰۱/۰P<). میزان اهمیت عوامل مرتبط با تنش شغلی نیز در گروه کارمندان دارای معلولیت جسمی حرکتی دارای میانگین= ۲/۱۱۹ و انحراف استاندارد=۲/۱۳ بود، در حالی که در کارمندان فاقد معلولیت (میانگین=۱/۱۰۵ و انحراف استاندارد=۵/۱۲) به دست آمد (۰۰۱/۰P<).  نتیجه­گیری: تنش شغلی کارمندان دارای معلولیت جسمی حرکتی نسبت به کارمندان فاقد آن بیشتر و عوامل مرتبط با آن متفاوت است. توجه بیشتر به کاربرد برنامه­های مدیریت تنش شغلی و نیز حذف یا کاهش عوامل مرتبط با تنش شغلی کارمندان دارای معلولیت توصیه می­شود. 

Keywords:

Job stress , physical disability , Welfare. , تنش شغلی , معلولیت جسمی حرکتی , بهزیستی