خدیجه نوروزی - Department of psychology, Islamic Azad University Roodehen branch, Roodehen, Iran
مینا مجتبایی - Department of psychology, Islamic Azad University Roodehen branch, Roodehen, Iran
هایده صابری - Department of psychology, Islamic Azad University Roodehen branch, Roodehen, Iran

مقدمه: رفتار های خودآسیب­رسان در هر جامعه­ای از موارد جدی تهدید کننده سلامت نوجوانان است که احتمال نتایج مخرب جسمی، روانشناختی و اجتماعی را برای فرد افزایش می دهد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش یوگا مبتنی بر ذهن­آگاهی و مدیریت خود بر رفتارهای خودآسیب رسان نوجوانان بود. روش کار: روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل همراه با مرحله پیگیری بود. در این پژوهش جامعه آماری دانشآموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر کرج در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد ۴۵ نفر از آنان در دو گروه آزمایش(هر گروه ۱۵ دانش­آموز) و یک گروه کنترل(۱۵ نفر) قرار گرفتند. گروه های آزمایش تحت آموزش یوگا مبتنی بر ذهن­آگاهی (۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای) و آموزش مدیریت خود(۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ گونه مداخله­ای دریافت نکردند. از سیاهه رفتارهای خودآسیب رسان کلونسکی و گلین(Glenn and Klonsky) به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از اجرای پرسشنامه­­ها از طریق نرم­افزار SPSS نسخه ۲۴ در دو بخش توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر و آزمون تعقیبی بن­فرونی) انجام پذیرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد که هر دو مداخله به کار رفته در این پژوهش می توانند رفتارهای خودآسیب رسان را بهبود بخشند، اما آموزش مدیریت خود بر اساس نتایج آزمون تعقیبی بن فرونی، دارای تاثیر بیشتری بر بهبود رفتارهای خودآسیب رسان بود. نتیجه­ گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، آموزش یوگا مبتنی بر ذهن­آگاهی و مدیریت خود مداخلات موثری در بهبود رفتارهای خودآسیب رسان هستند، اما تاثیر آموزش مدیریت خود بیشتر بود.

yoga training based on mindfulness, self management self- destructive behaviors., آموزش یوگا مبتنی بر ذهن آگاهی, مدیریت خود, رفتارهای خودآسیب رسان