پرستو محمدی - کارشناس ارشد پرستاری مراقبت های ویژه، سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت تهران
فریبا یعقوبی نیا - Associate professor, Community Nursing Research Center, Zahedan University of Medical Sciences, Iran

مقدمه: بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه به دلیل عواملی مانند وجود لوله تراشه، انجام تهویه مکانیکی و کاهش سطح هوشیاری در معرض خطر آسپیراسیون و متعاقبا عوارض خطرناک بعد از آن می باشند. آسپیراسیون محتویات معده به داخل ریه ها از عوارض قابل پیشگیری در بیمارانی است که تحت تغذیه لوله ای و تهویه مکانیکی هستند  . این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه مراقبتی طراحی شده بر بروز آسپیراسیون در بیماران تحت تهویه مکانیکی در ICU انجام شده است. روش: در این کارآزمایی بالینی، ۷۰  بیمار اینتوبه و تحت تهویه مکانیکی بستری در بخش های مراقبت ویژه بیمارستانهای آموزشی زاهدان انتخاب شدند و به شیوه بلوک های جایگشتی به دو گروه مداخله و کنترل تخصیص یافتند. برنامه مراقبتی طراحی شده شامل بالا آوردن سر تخت، ماساژ شکمی، اندازه گیری حجم باقیمانده معده برای سه روز متوالی در صبح و عصر برای گروه مداخله اجرا گردید و گروه کنترل مراقبت های روتین بخش را دریافت کردند. اندازه گیری PH ترشحات دهان برای تشخیص آسپیراسیون محتویات معده انجام شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل و کای دو در۱۵ SPSS انجام  گردید.   یافته ها: قبل از مداخله، آسپیراسیون در همه بیماران در دو گروه ایجاد شد. در روز دوم مداخله ۱/۷ درصد بیماران گروه مداخله و ۹/۹۲ درصد گروه کنترل دچار آسپیراسیون شدند. در روز سوم مداخله، در ۱۰۰ درصد بیماران گروه کنترل آسپیراسیون بروز کرد در حالیکه این عارضه در بیماران گروه مداخله ایجاد  نشد.  ((P<۰.۰۰۱ نتیجه گیری: بکارگیری برنامه طراحی شده شامل بالا آوردن سر تخت، ماساژ شکمی و اندازه گیری حجم باقیمانده معده منجر به کاهش بروز  آسپیراسیون در بیماران اینتوبه تحت تغذیه لوله ای در ICU شده بود، بنابراین برنامه ریزی جهت اجرای منظم این برنامه های پیشگیرانه باید در مراقبت از بیماران تحت تهویه مکانیکی مد نظر باشد    

Aspiration, Care plan, Intensive Care Unit, Mechanical ventilation, آسپیراسیون, برنامه مراقبتی, بخش مراقبت های ویژه, تهویه مکانیکی