منیر رمضانی - ۱Assistant Professor, Evidence Based Care Research Center, Department of Pediatric Nursing, School of Nursing and Midwifery, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
مریم فضل اللهی - MSc Student in Pediatric Nursing, School of Nursing and Midwifery, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
سید محسن اصغری نکاح - ۳Assistant Professor, Department of Clinical Psychology, School of Education and Psychology, Mashhad University of Ferdowsi, Mashhad, Iran
آزاده ساکی - Assistant Professor, Evidence Based Care Research Center, Department of Biostatistics, School of Health, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
محمد جعفر جهانگیر فیض آبادی - Instructor, School of Medicine, Department of Islamic Instructions, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

مقدمه: در طی دهه های گذشته، شناخت روزافزون معنویت، بیش از پیش علاقه متخصصان بالینی را برای کار در این حوزه برانگیخت. مساله ای که به درستی به آن پرداخته نشده است اهمیت درک معنویت در کودکی می باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف دستیابی به درک صحیح از تکامل معنوی کودکان و کاربرد آن در حوزه سلامت انجام شد. روش: این مطالعه مروری یکپارچه با استفاده از روش بروم در پایگاه های , IranMedex  SID ،Google Scholar، Medline،Scopus ، Elsevier،PubMed ،Science direct و ProQuest است. تعداد ۹۸۴ مطالعه استخراج و در نهایت ۳۰ مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: توسعه یافته ترین تئوری موجود در زمینه معنویت کودکان مربوط به فولر است. فولر توسعه ایمان را به صورت مرحله ای بیان می کند. در نظریه ایشان، مراحل ایمان عبارتند از: طفولیت، شهودی- تصویری، لفظی- اسطوره ای، متعارف- ترکیبی، انعکاسی- فردی، ارتباطی، جهان شمول. از سوی دیگر، پژوهش های کولز نشان می دهد که تمایل طبیعی برای معنویت، از حس ذاتی کنجکاوی و شیفتگی کودک در مورد کشف جهان نشات می گیرد. مطالعه مهم دیگر، نظریه "هوشیاری رابطه ای" هی و نی است. طبق نظر ایشان، همه کودکان یک معنویت فطری دارند. در واقع یک ظرفیت تکامل یافته برای آگاهی از رابطه با خود، دیگران، جهان و یک قدرت متعالی. از مطالعه ایشان، سه شاخه حساسیت معنوی یا هوشیاری به دست آمد: حس هوشیاری و آگاهی، حس رمز و راز و حس ارزش. برادفورد، شاخه چهارم از حساسیت معنوی را، بعد اجتماعی معرفی می کند. گاردنر اولین کسی بود که نظریه هوش های چندگانه را ارائه کرد و معنویت را به عنوان یک هوش معرفی نمود. از نظر زوهر و مارشال نیز، هوش معنوی با نشان دادن مناسب ترین راه، به زندگی افراد معنا و مفهوم عمیق تری می بخشد. نتایج رو به رشد تحقیقات، بیانگرتاثیر قابل توجه معنویت در سلامت جسمی، روحی و روانی انسان می باشد. نتیجه گیری: اگرچه در علم پزشکی، دیدگاه فاولر که فرآیندهای تکاملی عصبی مانند آگاهی شناختی و تفکر منطقی، تمرکز اصلی مفاهیم در مورد معنویت است، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است اما با نگاهی به سایر مطالعات می توان دیدگاه های جدیدی در مورد معنویت کودکان را درک کرد که می توانند در برخورد با بعد معنوی کودک  و به دنبال آن فراهم کردن سلامت کودک، بسیار موثر باشند.

Spirituality, Child, Child Development, معنویت, کودک, تکامل کودک