نوا نیکخو - (کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ملایر)
علیرضا ایلدرمی - (دانشیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر)
حمید نوری - (استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر)

فضای شهری مکان جغرافیایی پویایی است که در حال تغییر و تحول در طول زمان می­باشد. بررسی این فضا جهت بهره برداری بهینه به ویژه در طرح توسعه ی فضای شهری در رابطه با کاربری اراضی و آمایش سرزمین، یکی از موضوعات مهم در حال حاضر می باشد. در این رابطه با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، می توان تمامی داده های مورد نیاز را به دست آورد و نقشه های الگو و آینده نگری در فضای شهری را تهیه نمود تا بتوان برنامه ریزی دقیقی را به کار بست.در این پژوهش جهت تهیه ی نقشه ی کاربری اراضی شهر ملایر از داده های رقومی سنجنده های (۱۹۸۵)TM، (۲۰۰۰) +ETM و (۲۰۱۳) OLI لندست های ۵، ۷ و ۸ استفاده شد. ابتدا تصاویر ماهواره ای با انتخاب تعدادی نقاط کنترل زمینی در نقشه Google Earth تصحیح هندسی شدند، مقادیر  RMSeبه دست آمده برای تصاویر معادل ۲۷/۰ (سال ۱۹۸۵)، ۵۲/۰(سال ۲۰۰۰) و ۲۵/۰(سال ۲۰۱۳) پیکسل برآورد گردید. سپس با استفاده از الگوریتم طبقه بندی نظارت شده حداکثر احتمال نقشه های کاربری اراضی منطقه تهیه شد.نقشه ی کاربری اراضی منطقه با پنج طبقه ی مسکونی، کشاورزی آبی، کشاورزی دیم، مرتع و سایر کاربری ها تهیه شد و در نهایت مساحت کاربری ها از هر نقشه ی طبقه بندی شده استخراج گردید و روند تغییرات کاربری های اراضی با استفاده از روش تقابل، مقایسه و بررسی انجام گرفت. جهت ارزیابی صحت نتایج طبقه بندی، ۲۵% نمونه های تعلیمی برداشت شده که در فرآیند طبقه بندی دخالت داده نشده بود، استفاده گردید. نتایج حاصل از طبقه بندی نشان داد که صحت کلی و ضریب کاپای به دست آمده با روش حداکثر احتمال به ترتیب معادل ۵۲/۹۴% و ۱۱/۹۳%(سال ۱۹۸۵)، ۰۵/۹۲% و ۰۱/۹۰%(سال ۲۰۰۰) و ۶۱/۹۴% و ۱۹/۹۳%(سال ۲۰۱۳) به دست آمد. نتایج نشان داد که تغییرات قابل ملاحظه ای در کاربری های اراضی محدوده ی مطالعاتی در یک بازه زمانی ۲۸ ساله اتفاق افتاده که به تبع آن اراضی مسکونی و کشاورزی آبی به میزان ۱۹/۲% و ۳۶/۴% افزایش، کشاورزی دیم و مراتع به میزان۳۸/۲% و ۰۸/۶% کاهش یافسته است. به طور کلی بیش ترین تغییرات کاربری مربوط به اراضی مسکونی بوده و بیش ترین تغییرات به سمت غرب و شمال غرب شهر ملایر بوده است.  

سنجش از دور- طبقه بندی کاربری اراضی - روش حداکثر احتمال- شهر ملایر