حسن اسماعیل زاده - (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، و عضو هیات علمی گروه جغرافیای انسانی دانشگاه شهید بهشتی)
یعقوب اسماعیل زاده - (کارشناس ارشد مهندسی شهرسازی، دانشگاه گیلان)

امروزه گردشگری به عنوان بزرگ ترین صنعت خدماتی دنیا اهمیت روزافزونی یافته است. بسیاری از کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای در حال توسعه، گردشگری را در اولویت های اول اقتصادی خود قرار داده و با برنامه ریزی های خردمندانه توانسته اند سهم بالایی از بازار جهانی گردشگری را به خود اختصاص دهند. شهر مراغه یکی از بسترهایی است که از توان و ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری برخوردار است، اما در اثر عدم برنامه ریزی های مطلوب یا سودجویی های اقتصادی، محدوده های سکونتگاهی و اکوسیستم پیرامون آن همواره با توسعه ساخت وساز یا استفاده های نادرست تفریحی- فراغتی و تخریب پوشش گیاهی موردتهدید قرار گرفته و تداوم روند کنونی، چه بسا خسارت های جبران ناپذیری را بر طبیعت و آثار تاریخی- فرهنگی منطقه وارد خواهد کرد. در تحقیق حاضر تلاش بر این است که با تحلیل ارکان چهارگانه راهبردSWOT  (نقاط ضعف و قوت، و تهدیدها و فرصت ها)، مناسب ترین استراتژی در توسعه گردشگری شهر و پیرامون آن، شناسایی و توسعه یابد تا از این طریق، نه تنها توسعه گردشگری در بسترهای طبیعی و اجتماعات محلی رخ دهد بلکه از تهدیدهای وارد بر منطقه نیز جلوگیری به عمل آید. بر این اساس این نوشتار با تشریک مساعی با ذینفعان به دنبال توسعه گردشگری براساس دیدگاه های گروه های مختلف در محدوده موردمطالعه می باشد. روش تحقیق مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی- توسعه ای است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته و در تحلیل اطلاعات نیز از مدل SWOT و تکنیک دلفی استفاده شده است. جامعه آماری شامل شهر مراغه و پیرامون آن است که از این طریق، ظرفیت های گردشگری تاریخی- فرهنگی، انسانساخت و طبیعی موردمطالعه قرار گرفته است. واحدهای تحلیل نیز دربرگیرنده متخصصین گردشگری، ساکنین محلی، گردشگران و مسوولین سازمان های مرتبط با گردشگری منطقه می باشد. نتایج ارزیابی های حاصل از مدل راهبردی SWOT، نشان دهنده­ی آسیب پذیری بالای منطقه از نظر تهدیدها (با امتیاز ۱.۸۷۲) و بالا بودن نقاط قوت (با امتیاز ۲.۱۵۱) در بخش گردشگری در شهر مراغه است. براین اساس، استراتژی منتج از راهبرد SWOT، استراژی تنوع (ST) است.

گردشگری, راهبرد SWOT, شهر مراغه