اکبر کیانی - (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیای دانشگاه زابل)
فرضعلی سالاری سردری - (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل)
مریم حاتمی - (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد شهر ری)
سمیه تیموری - (عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد)

اولویت­سنجی مسائل فضاهای عمومی در شهرها، می­باید مبتنی بر نظریات نوین مشارکت مردمی، کارشناسان مرتبط با امور شهری و استفاده از روش های علمی مناسب و کارآمد باشد. از آنجا که دیدگاههای مختلفی در سطح شهر پیرامون مسائل و اولویت­های شهری وجود دارد و اتخاذ تصمیمات می­بایست همگرا و در راستای پوشش همه جانبه اولویت­ها باشد، بنابراین هدف مقاله­ی حاضر، اولویت­سنجی راهبردهای توسعه فضاهای عمومی شهر زابل است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی، کتابخانه­ای و بررسی­های میدانی می­باشد. با توجه به ویژگی­های مدل «فرآیند تحلیل شبکه»(ANP)  و ویژگی مسائل شهر زابل، داده­ها و اطلاعات اولیه طبقه­بندی و به تبع آن مدل مفهومی ANP تهیه گردید. مدل ANP مبتنی بر فضاهای عمومی شهر زابل شامل ۶ خوشه (معیار/گروه) و ۲۲ گزینه (نود/زیرگروه) با استفاده از نرم­افزار Super Decisions تولید شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد، بیش ترین و بالاترین اولویت جهت توجه به مسائل فضاهای عمومی شهر زابل مربوط به نودهای "محلات حاشیه شهر که بعد از سال ۱۳۸۰" شکل گرفته و توسعه یافته­اند (با امتیاز نرمال شده ۰.۷۹۵ در خوشه موقعیت مکانی و زمانی)، "دسترسی فیزیکی" با امتیاز نرمال شده ۰.۴۹۶در خوشه دسترسی به فضای عمومی، گزینه "کوچه­ها و خیابان­ها" با امتیاز نرمال شده ۰.۳۷۷ (با اختلاف بسیار کمی بالاتر از نود بازار مرکزی ۰.۳۷۵) در خوشه فضاهای عمومی داخلی شهر، "چشم­انداز کلی فضای طبیعی شهر" با امتیاز نرمال شده ۰.۸۳۷  در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی، نود " چشم­اندازها و نمادهای ورودی­های شهر" با امتیاز نرمال شده ۰.۶۴۲ در خوشه فضاهای عمومی پیرامون شهر و  نود "ایجاد تعلق مکانی فضایی" با امتیاز نرمال شده ۰.۴۸۵ در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی در خوشه­های شش­گانه دارای رتبه و امتیاز بیش تری نسبت به سایر گزینه­ها در هر خوشه بوده است. بر این اساس با مقایسه نتایج خوشه­ها و گره­ها (نودها) در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی "چشم­انداز کلی فضای طبیعی شهر"، در خوشه موقعیت مکانی و زمانی" محلات حاشیه شهر که بعد از سال ۱۳۸۰" شکل گرفته و توسعه یافته­اند و در فضاهای عمومی پیرامون شهر چشم­اندازها و نمادهای ورودی­های شهر برای تعیین راهبردهای توسعه­ی فضاهای عمومی شهر زابل در اولویت قرار گرفتند.  

توسعه ی فضای عمومی, فرآیند تحلیل شبکه(ANP), اولویت بندی, شهر زابل