محمد فرهادی - دکترای مطالعات منطقه ای گرایش روسیه و آسیای مرکزی
مجتبی عباسی قادی - دکتری جامعه شناسی، دانشگاه علوم آکادمی تاجیکستان
محسن دیانت - دانشیار علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور

مقاله حاضر درصدد بررسی و مقایسه شاخص های توسعه فرهنگی کشورهای آسیای میانه عضو گروه اسلام گرایی افراطی (مورد مطالعه: گرایش به داعش) بوده است. از این منظر پس از ارائه رویکردهای نظری در جهت تبیین موضوع، داده های پژوهش با استفاده از روش کمی و از نوع تحلیل ثانویه و نیز پرسشنامه معکوس با رجوع به آمار و ارقام شاخص­های توسعه فرهنگی منتشرشده در سایت موسسه مطالعات بین الملل فنلاند (۲۰۱۵) گردآوری و با استفاده از نرم افزار SPSS۱۸ در دو بخش تحلیل توصیفی و تحلیل استنباطی مورد آزمون و تحلیل قرار گرفته است. به منظور اعتبارسنجی ابزار از اعتبار محتوایی صوری کیفی و جهت پایایی سنجی ابزار از قابلیت تکرارپذیری به واسطه استفاده از ضریب پایایی استفاده شده است که میزان آن بالای ۸/۰ برآورد شده است. یافته های پژوهش نشان داده است که نخست بین شاخص کل توسعه فرهنگی کشورهای آسیای میانه که داعش از میان آن ها عضوگیری نموده است تفاوت معناداری در سطح خطای ۰۱/۰ مشاهده شده است P<۰/۰۱)). دوم، بین شاخص های توسعه فرهنگی کشورهای آسیای میانه که داعش از میان آن ها عضوگیری نموده است به صورت تفکیکی نیز تفاوت معناداری در سطح خطای ۰۱/۰ مشاهده شده است P<۰/۰۱)) و سوم، بین اولویت گرایش به اسلام گرایی افراطی (گروه داعش) در کشورهای آسیای میانه برحسب شاخص های توسعه فرهنگی تفاوت معناداری در سطح خطای ۰۱/۰ مشاهده شده است P<۰/۰۱)). به این ترتیب که اولویت گرایش به اسلام گرایی افراطی (گروه داعش) در کشورهای آسیای میانه در رابطه با شاخص های توسعه فرهنگی به ترتیب: شاخص هزینه های آموزشی با میانگین رتبه ۶۱/۲، نوآوری با میانگین رتبه ۵۶/۲، شاخص آموزش با میانگین رتبه ۴۶/۲ و توسعه انسانی با میانگین رتبه ۲۸/۲ بوده است.

اسلام افراطی, آسیای میانه, داعش, توسعه فرهنگی, شاخص های توسعه فرهنگی