شاپور امرائی - مربی دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع)

پرونده هسته ای ایران بیش از دوازده سال، بصورت یکی از پیچیده ترین و طولانی ترین چالش بین المللی در آمده بود و به شدت بر کلیه ابعاد زندگی ملت ایران اثر گذاشته و سبب شده بود دائما با آن همزاد پنداری کنند. اخبارش را پیگیری کنند و بواسطه آن دست به انتخابهای، انتخاباتی متعددی بزنند. گاه نزدیک ۱۰۰% یک ملت هفتاد چند میلیونی حامی آن بوده اند، "شعار انرژی هسته ای حق مسلم ماست" را به یک خواست ملی تبدیل کردند و تمام غرور ملی، دینی خود را در حمایت از آن و تقابل کامل با نظام بین الملل دیدند و گاه تحریم های شدید و فلج کننده نظام بین الملل، باعث شک و تردید در آنها شده و سبب گردیده بود، دست به انتخابهای معتدل تری زده، و اندکی از تقابل مستقیم بکاهند و امید به روش های دیپلماتیک ببندند. در چنین وضعیتی حسن روحانی با کلید معروف، وعده حل بحران هسته ای را داد و پیروز انتخابات شد. دولت جدید برای اولین بار مذاکرات را در سطح وزیر امورخارجه با آمریکا آغاز نمود. هر چند نام طرف مقابل۱+۵ بود ولی طرف اصلی مذاکرات کدخدای جهان یعنی آمریکا قرار گرفت. ماحصل مذاکرات، متعدد، فشرده و پیاپی، امضای سندی بنام برجام شد. طرف ایرانی بسیار به آن دلبسته تا سایه تحریم های سنگین بین المللی خصوصا تحریمهای مالی برداشته شود. و طرف مقابل نیز ستانده، توقف، تغییر و در برخی موراد عقب گرد برنامه هسته ای ایران را هدف داشت.پرسش اصلی این نوشتار «داده، ستانده برجام برای کشورهای ۱+۵ و خصوصا ایران چه چیزهای بوده است». و فرضیه اصلی آن این است که « برجام با فریز، تغییر و عقب گرد برنامه هسته ای ایران هدف ۱+۵ را تامین کرد ولی برداشتن کلیه تحریمها در روز اجراء را برای ایران محقق ننمود». این پژوهش بیشتر برآن است مشخص نماید ستانده حاصل شده از برجام، که ایران داده های مشخص و نسبتا سنگینی را برای آن پرداخت نمود چه بوده است. و آیا اساسا این مذاکرات و نتیجه آن میتواند یک الگو و چارچوبی برای حل مشکلات، فی مابین ایران با آمریکا در دیگر حوزه های اختلافات باشد.

برجام، داده ستانده، کشورهای ۱+۵