سیمین کریمی - کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه تهران،تهران،ایران

اغلب قریب به اتفاق کشورهای دارنده ی منابع طبیعی از درآمدهای مستقل از مالیات برخوردارند و به علت وجود این درآمدها،رانت جویی و فساد در این کشورها به مراتب بیشتر دیده می شود.با پیدایش نفت و تبدیل شدن آن به مهم ترین منبع درآمدی دولت،ساختار اقتصادی ایران ماهیتی رانتی به خود گرفت.بررسی این نکته که ساخت رانتی دولت تا چه حد می تواند بر سرمایه اجتماعی اثر بگذارد از موارد اهمیت این پژوهش است.از طرفی دیگر وجود سرمایه مذهبی کافی در افراد موجب پرهیز از جرم و فساد و ناهنجاری اجتماعی می شود که به شدت بر امنیت و رفاه عمومی و در نتیجه توسعه اثرگذار است.وجود سرمایه مذهبی سبب می شود که فرد زمانی که هیچ نظارت بیرونی بر نحوه ی رفتارش نیست راجع به دزدی از سرمایه ی نهفته در خود یا استفاده از سواری مجانی در گروه ها و... بیاندیشد و تصمیماتی همسو با آموزه های مربوط اتخاذ کند.بنابراین در این پژوهش سعی شده است که با روش تحلیلی-توصیفی سرمایه اجتماعی در ایران با توجه به وجود دو نیروی متضاد ساخت رانتی دولت که مخرب سرمایه اجتماعی است و با لحاظ کردن سرمایه مذهبی که خود یک منبع ایجاد و تقویت کننده ی سرمایه اجتماعی است بررسی شود.در نهایت یافته ها حاکی از آن است که ادیان همیشه نمی تواند منبع ایجاد سرمایه باشد اما با توجه به ویژگی های ذکر شده برای دین اسلام مانند اخوت در جامعه اسلامی، وفی به عهد و راستگویی می تواند یک منبع ایجاد و تقویت مهم ترین مولفه ی سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد باشد.بنابراین با توجه به مطالب گردآوری شده وجود ارتباط معنی دار میان سرمایه مذهبی ایجاد شده در دین اسلام و سرمایه اجتماعی محتمل است که می تواند در قالب یک تحقیق با روش کمی به صورت دقیق تر مورد بررسی قرار گیرد.

سرمایه اجتماعی ، سرمایه مذهبی ، درآمد نفتی ، ساختار رانتی