رعنا حسین پور دمیرچیان - گروه زبان شناسی. دانشکده ادبیات. دانشگاه الزهرا. تهران . ایران
ماندانا نوربخش - گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران ، ایران

پژوهش حاضر به بررسی صوت­شناختی همخوان­های انسایشی زبان ترکی می­پردازد. به این منظور، تعداد ۱۸ کلمه از واژه­ های مورد استفاده در گفتار مردم تبریزی که همخوان­های انسایشی /ʦ/ و /dz/ در هجایVC, CV  و  VCVقرار داشتند، انتخاب شدند. در جایگاه واکه­ هجاهای موردنظر، دو واکه افراشته /i/ و /u/ و واکه افتاده /ɑ/ قرار داده شدند. تحلیل آکوستیکی داده­ های ضبط شده با استفاده از برنامه پرت انجام شد و نرم افزار اس.پی.اس.اس نسخه ۲۳ برای تحلیل آماری به کار گرفته شد. سه پارامتر صوت­شناختی دیرش بست، دیرش سایش و مدت زمان افزایش دامنه برای تحلیل این همخوان­ها انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که واک داری در دیرش بست تاثیری ندارد. این در حالی است که دیرش سایش و مدت زمان افزایش دامنه، تحت تاثیر واک داری این همخوان­ها قرار دارد. افزون بر واک داری، جایگاه همخوان و محیط واکه ­ای نیز مورد بررسی قرار گرفت. یافته های به­ دست آمده نمایان گر آن بود که موقعیت همخوان در هجا و محیط واکه­ ای بر دیرش بست، دیرش سایش و مدت زمان افزایش دامنه تاثیر چشم گیری دارد. به­ گونه ای که مدت زمان دیرش هر سه پارامتر در جایگاه پایانی طولانی­ تر بود. همچنین طول بست در محیط واکه ای /ɑ/ و /i/ و دیرش سایش و مدت زمان افزایش دامنه نیز در محیط واکه­ های /i/ و /u/ بیشتر است.

آواشناسی صوت­شناختی, همخوان­ های انسایشی, زبان ترکی, پارامترهای زمان بنیان, دیرش بست, دیرش سایش, مدت زمان افزایش دامنه