پیچیدگی بازنمودی زمانهای دستوری مطلق در درک شنیداری جمله های فارسی

پرسش اصلی این پژوهش، واقعیت روان­شناختی پیچیدگی بازنمودی زمان دستوری مطلق در فارسی است. در این پژوهش با به­ کارگیری روش تصمیم­ گیری واژگانی بیناحسی، تلاش ­شده­ تا چگونگی پردازش جمله های حاوی انواع زمان­های دستوری با برنامه نرم­افزاری دی.ام.دی.اکس بررسی­ شود. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر رمزگان چندبخشی/چندگانه در روان شناسی زبان (Shapiro & Levine, ۱۹۹۰) و طبقه­ بندی زمانی در زبا­ن شناسی (Comrie, ۱۹۸۵) است. متغیر مستقل، نوع زمان دستوری و متغیر وابسته، زمان واکنش آزمودنی ­ها به محرک دیداری است. آزمودنی ­ها ۲۵ نفردانشجوی ۱۸ تا ۳۰ ساله بوده­ اند که در دو گروه مرد و زن دسته بندی شده­ اند. نتیجه آزمون نخست نشان می­دهد که جمله های دربردارنده زمان دستوری حال ساده مشتمل بر حقایق علمی، کارگفت های کنشی/ جرایی و نیز جمله های مشتمل بر فعل آینده همراه مصدر صرف­ شده خواستن سریع­تر از انواع دیگر پردازش می ­شوند. توجیه و توضیح این امر را می­توان به این حقیقت نسبت داد که حقایق علمی در تجربه زیسته بشر ثبت شده است و فراوانی بالایی دارد. افزون بر این، افعال کنشی-اجرایی که وابسته به زمان ادای جمله هستند و افعال در زمان دستوری آینده که فقط یک کارکرد در پیوند با آن ها  در نظر گرفته شده ، سریع­تر پردازش می­شوند. نتیجه آزمون دوم نشان می­دهد که زمان پردازش جمله های مرکب دارای زمان­های مختلف تفاوت معنا­داری با یک دیگر ندارد. به بیان دیگر، با مرکب شدن نوع جمله تفاوت­های معنی­ داری که در آزمون (۱) قابل مشاهده بود از بین رفته­ است. این نکته نشان می­ دهد که متغیر نوع جمله نسبت به متغیر زمان دستوری فعل تاثیر بیشتری بر بار شناختی ذهن دارد. دستاورد پژوهش حاضر از این قرار است که می­توان در امر آموزش زبان فارسی از مفهوم بار شناختی بهره گرفت و یافته های پژوهش را در ترتیب تدوین مطالب و مواد آموزشی مورد توجه قرار داد. 

Keywords:

زمان واکنش , درک شنیداری , پیچیدگی بازنمودی , بار شناختی , زمان دستوری