یونس دهقانی فارسانی - دانشگاه فردوسی مشهد
سید کاظم طباطبایی - دانشگاه فردوسی مشهد

تحول در فهم برخی روایات برجای مانده از پیشوایان دین، مسئله ای است که از دیرباز مورد توجه دانشمندان مسلمان بوده، و روش هایی نیز برای تحلیل این مسئله از سوی آن ها ابداع شده است. در کنار آن روش ها، در برخی موارد به کارگیری برخی مفاهیم پرکاربرد در حوزه علوم انسانی، می تواند تحلیل قابل قبول تری از این مسئله در اختیار نهد. مفهوم «گفتمان» یکی از این مفاهیم است. در این نوشتار، تحول صورت گرفته در فهم روایت «انا قتیل العبره» و کارکردهای گریه بر امام حسین(ع) در دوره معاصر(سده های ۱۳۱۴ قمری) نسبت به دوره متاخر تاریخ اسلام(سده های۱۰۱۲ قمری) با استفاده از مفهوم «گفتمان» مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تحول در اندیشه سیاسی شیعه در دوران معاصر، موجب شده است که گریه بر ابا عبدالله(ع) که در دوره متاخر، غالبا عاملی برای کسب ثواب و آمرزش گناه دانسته می شد، بیشتر عاملی برای مبارزه با ظلم و بیداد تلقی شود.

انا قتیل العبره, گریه, اندیشه سیاسی شیعه, گفتمان, امام حسین(ع), فقه الحدیث