معصومه ملکیان - دانشگاه الزهرا
فرهاد ساسانی - گروه زبان شناسی دانشگاه الزهرا

پژوهش حاضر به بررسی چگونگی مفهوم سازی خشم در زبان فارسی به کمک یکی از قوی ترین ابزارهای مفهوم سازی یعنی استعاره می پردازد. ابتدا استعاره های خشم در زبان فارسی، بر اساس مجموعه ای از جمله های گویشوران فارسی زبان شهر تهران طی سال ۱۳۹۰-۱۳۹۱ گردآوری شده و سپس حوزه های مبدا به کاررفته در آنها با ۱۳ حوزه مبدا معرفی شده از سوی کوچش مقایسه می شوند. در نهایت، استعاره ها بر اساس الگویی که کوچش (۲۰۰۰) برای تقسیم بندی استعاره ی احساس ارائه کرده به سه دسته تقسیم می شوند. نتایج تحلیل بر روی ۷۲ عبارت نشان می دهد که خرابی / ویرانی با بیشترین میزان فراوانی و پس از آن آتش / گرما، تغییر فیزیولوژیکی و رفتار / واکنش حیوانی با نسبت فراوانی برابر در جایگاه بعدی رایج ترین حوزه های مبدا برای مفهوم سازی خشم در زبان فارسی هستند. در تقسیم بندی استعاره ها به سه گروه، غالب استعاره ها در گروه اول جای گرفتند؛ به عبارتی بیشتر استعاره ها واکنش احساسی حاصل از بروز حس خشم را بازنمایی می کنند. علاوه براین، تاثیر باورهای فرهنگی را در انتخاب حوزه های مبدا مختلف در جوامع گوناگون و حتی درون یک جامعه می توان مشاهده کرد.

استعاره ی مفهومی, خشم, استعاره ی خشم, حوزه های مبدا, زبان شناسی شناختی