لیلا رضی پور - دانشجوی دکتری رشته الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین پیشوا
اکبر احمدی - استادیارگروه فقه ومبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین پیشوا
ناصر علی افضل نژاد - استادیارگروه فقه ومبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین پیشوا

بینه جایگاه ویژه ای در نزد فقها دارد و در دو معنی استعمال می شود، به معنی اعم آن که در این معنی بینه بهمعنی لغوی خویش استعمال شده است ، یعنی هر چیزی که بتواند مجهولی را اثبات کند ، بینه است و بینه به معنیاخص آن که شامل شهادت دو شاهد عادل مرد و یا شهادت یک شاهد عادل مرد به علاوه شهادت دو شاهد عادلزن می شود . بینه شخصی همان شهادت است و اصطلاحا عبارت است خبر «از قطعی از حقی به نفع یکی ازطرفین و به زیان» دیگری. در نظام حقوقی اسلام، همانند بسیاری از نظام های حقوقی، ادله اثبات، اهمیت زیادیدارد و در میان این ادله، دلیل شهادت و گواهی شاهدان، به طور ویژه در مباحث فقهی و حقوقی مورد توجه و بحثقرار گرفته است. یکی از مباحث مورد بحث در شاهد، صفات و شرایطی است که شاهد باید دارا باشد تا شهادتوی در دادگاه پذیرفته شود. بنابر نظر مشهور فقهای شیعه، شاهد باید دارای شروط بلوغ، عقل، اسلام، طهارت مولد،عدالت و انتفاء تهمت باشد تا شهادت وی در دادگاه مورد پذیرش قرار گیرد. عدالت شاهد در ادی شهادت ، بهمعنی اخص آن، که فقها فرمودند (ملکه نفسانی است که اجتناب از گناهان کبیره وترک اصرار بر گناهان صغیرهدارد)، مد نظر نیست ، بلکه همان که شاهد ظاهر الصلاح باشد و مردم از او به صلاح و نیکی یاد کنند ، برای ادایشهادت کافی است .ایمان یکی دیگر از شرایط شاهد است منظور از ایمان شاهد ، ایمان به معنای اخص آن (شیعهاثنی عشری) نیست ، بلکه همین که شاهد مسلمان باشد و مسلمان بودن او برای قاضی احراز شود ، برای شهادتدادن کافیست.

فقهی ، حقوقی ، بینه ، مسئولیت مدنی ، مسئولیت کیفری