ابراهیم بروشکه - مربی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
محمود عرب خدری - استادیار، پژوهشکده حفاظت‎ ‎خاک و آبخیزداری

فرسایش خاک و انتقال رسوب از مشکلات اغلب حوزه های آبخیز کشور است. برنامه های آبخیزداری بدون برآورد صحیح فرسایش و رسوبدهی با مدل های مناسب امکان پذیر نیست. این تحقیق با هدف ارزیابی دو مدل تجربی MPSIAC و EPM انجام گرفت. ابتدا، ۱۰ آبخیز کوچک در گستره استان آذربایجان غربی انتخاب شد که در آن ها ۱۱۳ سد رسوبگیر متوالی در قالب طرح های آبخیزداری اجرا شده بود. اطمینان از عدم خروج رسوب در آخرین سد رسوبگیر، به عنوان ملاک انتخاب آبخیزها در نظر گرفته شد. علاوه بر اندازه گیری مستقیم رسوب نهشته شده در پشت بندها، رسوبدهی آبخیزهای انتخابی با استفاده از مدل ها نیز برآورد شد. مقایسه میانگین ها با آزمون ناپارامتری من-ویتنی، اختلاف معنی داری در سطح پنج درصد نشان نداد. در مرحله آخر، دو مدل با آماره های MAE و MBE مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل MPSIAC با MAE=۱.۳۴ و MBE=-۰.۱۲، نسبت به مدل EPM برتری دارد.

آزمون ناپارامتری من-ویتنی, حوزه های آبخیز, رسوب دهی, سد, فرسایش و رسوبدهی