بررسی سهم واحدهای سنگی در تولید رسوب با استفاده از ویژگی های کانی شناسی و سنگ شناسی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز حسن ابدال زنجان

هدف از این پژوهش، تعیین جنس اجزاء تشکیل دهنده رسوبات و نسبت دادن ذرات رسوبی به واحدهای سنگ­ شناسی حوضه و در نتیجه تعیین سهم هر یک از واحدهای سنگ­ شناسی در رسوب­ زایی حوزه آبخیز می باشد. در این پژوهش ابتدا از رسوبات پشت سازه های حفاظت خاک و آب و همچنین، از رسوبات بستر آبراهه ها نمونه برداری صورت گرفت. برای کلیه نمونه ها دانه بندی به روش الک تر انجام شد. سپس الک های ۶۰۰ میکرون و چهارمیلی متر به عنوان الک شاخص انتخاب شدند و با انتخاب ۱۰۰ دانه رسوبی از هر نمونه، بررسی­ های کانی­ شناسی با استفاده از بینوکلر با بزرگ نمایی ۴۰ برابر و با توجه به واقعیت رسوبی منطقه، صورت پذیرفت و جنس کانی ها و خرده سنگ ها تعیین و با شمارش تعداد آن ها و تعیین سهم هر کدام از کانی ها و خرده سنگ ها، نتایج را با واحدهای  سنگ شناسی مقایسه و تطبیق داده، سنگ و واحد تولیدکننده هرکانی و خرده سنگ ها و درصد سهم هر واحد سنگی در تولید رسوب مشخص شد. مطابق نتایج به دست آمده، واحد سنگ­ شناسی Єz با ۴۴.۶۲ درصد بیش ترین سهم را در فرسایش و تولید رسوب بر عهده دارد. این واحد سنگ ­شناسی شامل شیل میکایی صورتی تا قرمز سازند زاگون می باشد. واحد سنگ شناسی PMl که شامل آهک است با ۲۲.۸۸ درصد در رتبه دوم قرار دارد. سومین واحد سنگ شناسی که بیش ترین سهم را در تولید رسوب دارد، واحد Ev است که شامل آندزیت و آندزیت برشی شده همراه با میان لایه های توف و توفیت سازند کرج می باشد. واحدهای Pl-Qc و Єl (سازند لالون)، Qt و Js (سازند شمشک)، Et (سازند کرج)، Ek۱ (سازند کرج)، Pd (سازند دورود)، Єbt (سازند باروت) و Ef (سازند فجن) به ترتیب با ۴.۲۵، ۳.۲۲، ۲.۰۹، ۲.۰۵، ۲.۰۱، ۱.۸۳، ۱.۳۳، ۱.۳۲ و ۱.۲۳ درصد در رتبه های بعدی قرار دارند و به ترتیب بیش ترین سهم را در فرسایش و تولید رسوب حوضه دارند.

Keywords:

فرسایش , سهم اشتراک , بینوکلر , دانه بندی , خرده سنگ