سید علی اصغر هاشمی - مربی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان
سارگیس قازاریان - استاد، دانشگاه ملی کشاورزی، ارمنستان

در این پژوهش به منظور ارزیابی اثر سدهای اصلاحی خشکه چین  بر دبی بیشینه و حجم سیلاب در حوزه های آبخیز کوچک، دو زیرحوضه کوچک از حوزه آبخیز درجزین سمنان انتخاب شدند. منطقه مورد مطالعه جز مناطق خشک تا نیمه خشک در بخش جنوبی البرز می باشد. حوضه های مورد پژوهش در بالادست شهر مهدی شهر واقع شده اند و به منظور کاهش سیلاب های منتهی به این شهر، تعداد زیادی سد اصلاحی در سال های گذشته در این دو زیرحوزه آبخیز احداث شده که در طی عملیات صحرایی، موقعیت تمامی این سدهای اصلاحی تعیین و وضعیت رسوب گذاری مخازن آن ها ارزیابی شد. نتایج نشان داد که مخازن تمامی سدهای اصلاحی از رسوب پر شده اند. بنابراین، در این پژوهش مقادیر دبی بیشینه و حجم سیلاب زیر حوضه ها برای سه سناریوی ۱) حوضه های فاقد سد اصلاحی ۲) سدهای اصلاحی با مخزن خالی و ۳) سدهای اصلاحی با مخزن پر از رسوب  مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور شبیه سازی بارش-رواناب از مدل HEC-HMS استفاده شد. آزمون مقایسه میانگین ها به روش جفتی برای سه سناریو نشان داد که دبی بیشینه و حجم سیلاب برای هر سه سناریو دارای اختلاف معنی دار در سطح یک درصد می باشد. ولیکن دبی بیشینه و حجم سیلاب در سناریوی ۲ نسبت به سناریوی ۱ کاهش یافته و دبی بیشینه و حجم سیلاب در سناریوی ۳ نسبت به سناریوی ۲ افزایش یافته اند. از طرفی دبی بیشینه و حجم سیلاب سناریوی ۳ نسبت به سناریوی ۱،کاهش ناچیزی به ترتیب برابر ۴.۸ و ۵.۷ درصد را نشان می دهد که با توجه به اهداف پروژه، قابل توجه نمی باشند.

بارش-رواناب, حجم سیلاب, سمنان, شبیه سازی, مدل HEC-HMS