اثر آتش سوزی بر تولید، تاج پوشش، ترکیب، تراکم و پوشش خاک سطحی رویشگاه، مطالعه موردی: مراتع ییلاقی حوزه آبخیز زاغه لرستان

آتش سوزی عامل اساسی در تغییرات اکوسیستم های مرتعی و حوزه های آبخیز است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آتش سوزی بر خصوصیات کمی و کیفی رویشگاه و حفاظ پوششی خاک در برابر قطرات باران در مراتع مورد مطالعه است. منطقه انجام بررسی، ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در ۳۵ کیلومتری شمال شرقی خرم آباد با عرض جغرافیایی °۳۳ و ′۲۹ شمالی و °۴۸ و ′۴۲ طول شرقی با ارتفاع متوسط ۱۹۶۰ متر از سطح دریا است. این بررسی با روش پیمایش و استفاده از ترانسکت های ۲۰۰ متری و پلات های یک متری که با توجه به تیپ و مرفولوژی گیاهی ابعاد آن انتخاب شد، صورت پذیرفت. مقایسه نتایج دو عرصه شاهد و تیمار نشان می دهد که بین تاج پوشش آن ها اختلاف معنی دار وجود دارد (۰.۰۱>P). همچنین، با گذشت دو سال بین مقدار مواد آلی و لاشبرگ و مقدار سنگ و سنگ ریزه اختلاف معنی داری وجود ندارد (۰.۰۱>P)، اما بین مقدار سطح خاک حفاظت شده در شاهد و تیمار اختلاف معنی دار است (۰.۰۱>P). این آمار نشان می دهد که بین تولید گیاهان کلاس I و  IIIدرعرصه های شاهد و آتش سوزی با مقادیر به ترتیب ۳۰.۳۲ و ۵.۵۴ در عرصه شاهد و ۲۴.۸۴ و ۲.۷۲ گرم بر مترمربع در عرصه آتش سوزی اختلاف وجود دارد (۰.۰۱>P). منطقه شاهد با میانگین ۶۹.۳۲ درصد تاج پوشش نسبت به منطقه آتش سوزی با میانگین ۵۱.۶ درصد، در سطح یک درصد، در رتبه برتر قرار دارد. از نظر فرم رویشی، فورب­ ها از ۴۶.۸ درصد تاج پوشش در عرصه شاهد به ۳۵.۶ درصد در منطقه آتش سوزی کاهش داشته اند، در حالی که گراس­ ها از ۵۳.۲ درصد در عرصه شاهد به ۶۴.۴ درصد در منطقه آتش سوزی افزایش داشته اند. در نتیجه ، آتش سوزی بر افزایش گراس ­ها و کاهش فورب­ها موثر است. 

Keywords:

پوشش تاجی , پوشش خاک , ترکیب گیاهی , تغییر اکوسیستم , حفاظت خاک