علی جعفری - کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر
داود نیک کامی - استاد، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
اسماعیل عباسی - کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر
فاطمه توکلی راد - کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر

عدم وجود مدیریت صحیح استفاده از اراضی در یک حوزه آبخیز، تاثیرات نامناسبی بر منابع موجود در آن دارد. برای کاهش اثرات محیطی و اقتصادی فرسایش که ناشی از سوء مدیریت در استفاده از اراضی است، نیاز به تدابیری در حوزه های آبخیز است. بهینه سازی کاربری اراضی یکی از راه کارهای مناسب برای دست یابی به توسعه پایدار و کاهش هدررفت منابع می باشد. هدف از انجام این پژوهش، تعیین سطح بهینه کاربری اراضی به منظور افزایش درآمد ساکنین و کاهش میزان اثرات فرسایش در حوزه آبخیز سد سنا است. به منظور رسیدن به توسعه و به کارگیری روشی به منظور ترسیم الگوی بهینه استفاده از اراضی برای داشتن حداقل فرسایش و افزایش درآمد کاربران، با استفاده از مدل برنامه ریزی چند هدفی متناسب با شکل توابع هدف و محدودیت ها گزینه های بهینه تعیین و ارائه شد. در این رابطه، مدل برنامه ریزی خطی برای سه سناریوی مختلف وضعیت کنونی کاربری ها، وضعیت کنونی کاربری ها با اعمال مدیریت اراضی و وضعیت استاندارد کاربری ها و مطابق با اصول و معیارهای علمی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، سطح کاربری های فعلی برای کاهش میزان فرسایش و افزایش درآمد ساکنین حوضه مناسب نبوده و در شرایط بهینه باید تغییر کند. همچنین، نتایج حاصله از میزان سود و فرسایش نشان داد، در صورت بهینه سازی کاربری اراضی، میزان فرسایش در شرایط فعلی، با اعمال مدیریت اراضی در کاربری های فعلی و در شرایط استاندارد به ترتیب  ۵.۳ ، ۳۱.۷ و ۴۳.۴ درصد کاهش و میزان سود به ترتیب ۴۷.۷۳، ۲۴۲.۵۷ و ۲۴۲.۵۷ درصد افزایش می یابد.  

برنامه ریزی خطی, بهینه سازی, سوددهی, فرسایش, مدیریت اراضی