زهرا جابرالانصار - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
مرتضی خداقلی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
مسعود برهانی - مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
حسین ارزانی - استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

اکوسیستم های مرتعی در مناطق خشک، زیست بوم های حساس و شکننده ای هستند که در برابر عوامل مختلف از جمله تغییرات اقلیمی به ویژه بارندگی، به سادگی در معرض تخریب قرار می گیرند. در چنین شرایطی وقوع خشک سالی ها در عرصه های منابع طبیعی همواره قابل انتظار می باشد. در این پژوهش ارتباط بین تولید گونه های مرتعی و تغییرات زمانی و کمی بارش مورد بررسی  قرار گرفت. به طوری که تولید مراتع در یک دوره آماری ۱۰ساله (۱۳۸۷- ۱۳۷۷) در اقلیم رویشی استپی استان اصفهان (علویجه، موته، کلهرود و گردنه شادیان) با استفاده از نمایه استاندارد بارش (SPI) و ارتباط شاخص خشک سالی در مقیاس های زمانی سه، پنج و هشت ماهه با تولید ۱۰ساله مراتع استپی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس جدول تجزیه واریانس و ماتریس هم بستگی بین عوامل تولید و شاخص SPI تشکیل شد. نتایج نشان داد که شدیدترین خشک سالی در سال ۱۳۸۷ و تقریبا هم زمان با کم ترین تولید در مراتع استپی اتفاق افتاده است. هماهنگی و مطابقت بین منحنی های میزان تولید و شاخص SPI در مراتع مورد مطالعه مشاهده شد، به طوری که در بیش تر موارد حداکثر و حداقل تولید هم زمان با بیش ترین و کم ترین مقدار شاخص SPI اتفاق افتاده بود. هم چنین، نتایج حاصل از ماتریس هم بستگی بین عوامل مذکور حاکی از آن است که تولید مراتع با شاخص استاندارد بارش در سه مقیاس زمانی با ضرایب بیش از ۶۳ درصد و در سطح احتمال یک و پنج درصد هم بستگی دارد. با توجه به تاثیرپذیری تولید مراتع مورد بررسی از بارش بهاره و هم چنین، عمق خاک کم تر از ۳۰ سانتی متر، شاخص SPI با بازه زمانی سه ماهه به منظور ارزیابی خشک سالی در مراتع توصیه شد.

تغییر اقلیم, تولید علوفه, خشک سالی, مناطق خشک, SPI