حسین حسینی پور - مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان
جعفر غیومیان - استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
احمدرضا قاسمی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
سعید چوپانی - مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان

شناسایی عوامل موثر بر کیفیت آب زیرزمینی به منظور بررسی منشا املاح مورد توجه محققین آب شناسی قرار دارد. در این تحقیق هیدروشیمی و منشا املاح آب زیرزمینی دشت سرچاهان با استفاده از نسبت های یونی و تفاوت غلظت ۴۹ نمونه از آبخوان و سه نمونه از آب ، یون های هم منشا مورد بررسی قرار گرفت. در یک مرحله در زمستان ۱۳۷۷ سطحی دشت سرچاهان تهیه شد. سپس یون هایی با منشا کانی شناسی مشترک و به عبارت دیگر یون های هم زاد شناسایی شدند و عدم توازن بین آنها به عنوان نشانه ای از عوامل و فرآیندهای فرعی تاثیرگذار بر کیفیت آبخوان سرچاهان مورد توجه قرار گرفتند. بررسی روابط بین یون های هم زاد به کمک تفاضل های یونی Cl-Na و (SO۴-(Ca+Mg امکان شناسایی مناطق متاثر از انحلال ترکیباتی نظیر سولفات های سدیم دار و کلرور های کلسیم و منیزیم دار را در آبخوان سرچاهان فراهم آورد. به طورکلی بررسی نسبت های یونی و تفاضل یون های هم زاد نشان می دهد که انحلال هالیت و نمک های سولفاته آبرفت می تواند عامل اصلی شوری آب زیرزمینی دشت سرچاهان باشد. در مقابل، رودخانه پرعابدین موجب بهبود کیفیت شیمیایی آبخوان سرچاهان می شود ولی رودخانه شور به دلیل زهکش کردن آب زیرزمینی در افزایش شوری این آبخوان بی تاثیر است. همچنین، فرآیندهای نرم شدگی طبیعی و نرم شدگی معکوس نیز بر کیفیت این آبخوان موثر هستند و با افزایش شوری به سمت نواحی پایین دست احتمال وقوع نرم شدگی معکوس افزایش می یابد. در آبخوان سرچاهان امکان ددولومیتی شدنمنتفی است. به علاوه، گنبدهای نمکی نیز فاقد اثر مشخصی بر شوری آب زیرزمینی هستند.

آب زیرزمینی, کیفیت, گنبد نمکی, شوری, یون های هم زاد