برآورد حجم فرسایش آبکندی با استفاده از ویژگی های مورفومتریک و خاک در آبکندهای استان گلستان
عنوان مقاله: برآورد حجم فرسایش آبکندی با استفاده از ویژگی های مورفومتریک و خاک در آبکندهای استان گلستان
شناسه ملی مقاله: JR_JWEM-2-2_002
منتشر شده در در سال 1389
شناسه ملی مقاله: JR_JWEM-2-2_002
منتشر شده در در سال 1389
مشخصات نویسندگان مقاله:
مجید صوفی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
حسین عیسائی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان
خلاصه مقاله:
مجید صوفی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
حسین عیسائی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان
فرسایش آبکندی، به دلیل تولید رسوب فراوان تر از فرسایشهای پاشمانی و سطحی و معدود بودن تحقیقات درباره آن، از اهمیت بیش تری برخوردار است. برآورد حجم فرسایش آبکندی نیاز به شاخصهائی دارد که بتوانند به سهولت اندازهگیری شوند. این تحقیق در نظر دارد با ارائه مدلهای ساده، فرسایش آبکندی را با حداقل هزینه برآورد نماید. در این تحقیق، پس از تشخیص و تعیین مناطق فرسایش آبکندی با استفاده از مدارک روایتی، تاریخی و انجام عملیات میدانی در استان گلستان، دو منطقه آبکندی در هر اقلیم با استفاده از روش دومارتن اصلاح شده تعیین و انتخاب گردید؛ سپس در هر منطقه، سه آبکند معرف، انتخاب و ویژگیهای مورفومتریک آنان نظیر طول، عمق، عرض فوقانی و تحتانی و ویژگیهای خاک، نظیر رس، سیلت و شن، سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در پیشانی و مقاطع ۲۵، ۵۰ و ۷۵ درصد طول آبکند از پیشانی نمونهبرداری و اندازهگیری شد؛ همچنین حجم فرسایش آبکندی از مجموع احجام جزئی در مقاطع ذکر شده، محاسبه گردید و حجم جزئی از ضرب طول بین دو مقطع عرضی در مساحت مقطع عرضی به دست آمد؛ سپس رابطه بین حجم فرسایش آبکندی به عنوان متغیر وابسته، با متغیرهای اندازهگیری شده به عنوان متغیرهای مستقل با استفاده از روش تجزیه و تحلیل همبستگی از طریق ایجاد روابط رگرسیون تعیین شد. نتایج این تحقیق نشان داد که آبکندهای استان گلستان، عمدتا در دو اقلیم خشک و نیمهخشک و بر روی رسوبات لسی با چسبندگی ناچیز، دارای گسترش زیادی میباشند. آبکندها از نظر عرضی، گسترش بیش تری از عمق داشته و ذرات سیلت نقش مهمی در آن ایفاء میکنند. بررسی متغیرهای اندازهگیری شده بیان گر این واقعیت است که تولید رسوب در آبکندهای استان گلستان، بیش تر از کنارههای آن ها است؛ از این رو، بایستی اولویت اقدامات کنترلی به کنارههای آبکندها داده شود. تحلیل آماری نتایج به دست آمده نشان داد که رابطه خطی با ضریب تبیین ۰.۸۶ بر رابطه توانی با ضریب تبیین ۰.۵۴، از ارجحیت بیش تری برای برآورد حجم فرسایش آبکندی برخوردار است. همین نتایج بیان میکند که حجم آبکندهای این استان با متغیرهای طول، عمق و عرض فوقانی آبکند، دارای یک رابطه خطی معنیداری در سطح یک درصد است. در رابطه خطی، طول آبکند با تفسیر ۸۶ درصدی از تغییرات حجم آبکند و ضریب استاندارد (۰.۸۷۱) بیش ترین تاثیر را در بین سه متغیر بیان شده، نسبت به عمق (۰.۲۲۷) و عرض فوقانی (۰.۱۵۹)، در برآورد حجم فرسایش آبکندی در استان گلستان دارد. این نتایج تاییدکننده توصیه های ارائه شده در منابع، در استفاده از طول آبکند در برآورد رسوب ناشی از فرسایش آبکندی در مدل EGEM و کاربرد آن در این قسمت از ایران است.
کلمات کلیدی: آبکند معرف, پیشانی آبکند, دومارتن اصلاح شده, فرسایش پاشمانی, فرسایش سطحی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1361161/