محمد شعبانی - استادیار گروه آبخیزداری، واحد ارسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی

مدیریت بهینه منابع آبی و حفظ و ارتقای کیفیت آن ها نیازمند وجود اطلاعات در زمینه موقعیت، مقدار و پراکنش عوامل شیمیایی آب در یک منطقه جغرافیایی است. تهیه نقشه های به هنگام تغییرات پارامترهای کیفی آب های زیرزمینی یک منطقه، گام مهمی در مدیریت و بهره برداری صحیح از منابع آب زیرزمینی آن منطقه به شمار می رود. انتخاب و دقت روش های مناسب پهنه بندی و تهیه نقشه تغییرات خصوصیات کیفی آب های زیرزمینی، بستگی به شرایط منطقه و وجود آمار و اطلاعات کافی دارد که انتخاب صحیح آن ها گامی اساسی و مهم در مدیریت منابع آب های زیرزمینی محسوب می شود. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی دقت روش های زمین آمار در برآورد میزان EC (شوری)، NO۳ (نیترات)، pH و TDS (غلظت املاح محلول) آب های زیرزمینی دشت ارسنجان واقع در شمال شرق استان فارس و پهنه بندی آن ها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی می باشد. بدین منظور، از روش های زمین آمار مانند روش های کریجینگ معمولی (OK)،  کریجینگ ساده (SK) و روش های معین، مانند عکس فاصله (IDW)، تابع شعاعی (RBF)، تخمین گر موضعی (LPI) و تخمین گر عام (GPI) استفاده گردید. نتایج بر اساس معیارهای ریشه دوم میانگین مربع خطا (RMSe) و میانگین خطای مطلق (MAE) پایین تر نشان داد که از بین روش های مختلف میان یابی، روش کریجینگ ساده (SK) برای پارامترهای EC (۷۲۴.۸ =RMSe و ۵۱۳.۴۱ =MAE) و TDS (۴۶۳.۵ = RMSe  و ۳۲۸.۵۸= MAE) و روش کریجینگ معمولی (OK) برای پارامترهای pH (۰.۱۹۷ = RMSe و ۰.۱۳۹= MAE) وNO۳ (۷.۹۲۳ = RMSe و ۶.۲۹ = MAE)  برای مطالعه و تهیه نقشه تغییرات پارامترهای کیفی منطقه مناسب هستند. نتایج به دست آمده از این تحقیق موید برتری روش های زمین آماری کریجینگ نسبت به روش های معین است.

پهنه بندی, سامانه اطلاعات جغرافیایی, شوری, کیفیت آب, غلظت املاح محلول