عاطفه ابراهیمی - کارشناس ارشد آب و هواشناسی – دانشگاه یزد
سیدمحمود میرابوالقاسمی - کارشناس ارشد جغرافیاوبرنامه ریزی شهری
زری نکونام - کارشناس ارشد آب و هواشناسی

شکل گیری تمدن ها و اجتماعات بشری، کاملا وابسته به منابع آب بوده است. آهنگ زندگی در کویرها و فلات مرکزی ایران نیز به شدت به آب و منابع آبی وابسته است. شرایط آب و هوایی حاکم بر این مناطق باعث می شود دوره های بارشی دستخوش نوسانات نامنظم و شدیدی شود. نوسانات اقلیمی و عدم ثبات در میزان بهره بردای از آب های زیرزمینی، به شدت بر کشاورزی و حتی دسترسی به آب شرب مردم این مناطق موثر است و به تبع آن مدیریت دقیق و حساب شده ای را در این مناطق می طلبد. در این مقاله کوشیده ایم با مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی و از طریق مصاحبه و گفتگو با فعالان پیشکسوت قنات بهاباد، ابتکارات نظام سنتی مدیریت آب در رویارویی با شرایط مختلف آب و هوایی و نحوه استفاده بهینه از آب در بخش کشاورزی و شرب را بررسی کنیم. بررسی ها نشان داد حفر قنات عالی ترین شکل استفاده از آب های زیرزمینی در شهرستان بهاباد است. به دنبال آن هدایت آب قنات به زمین های کشاورزی، پیدایش نظام تقسیم آب، انتخاب گونه های کاشت کم آبخواه، هماهنگی میزان زمین های زیر کشت با آبدهی قنات ، استفاده درست از سیلاب ها و استفاده از آب انبار برای تامین آب شرب مردم ازمفید ترین فعالیت ها در راستای مدیریت آب و رویارویی با شرایط متغییر اقلیمی است.

نظام سنتی مدیریت آب، نوسانات اقلیمی، تکنیک مقابله با خشکسالی ، قنات بهاباد