مهدی ارجنه - کارشناس ارشد موسسه غیرانتفاعی ایوانکی اریا

از وخیم تر شده و عنوان بحران را بر پیشانی حک شده می بیند و حساسیت های خاص خود را برانگیخته، مساله محلات غیررسمی می باشد سکونتگاه های غیر رسمی و حاشیه نشینی یکی از چهار آسیب کلان کشور هستند که نبایستی نگاه جرم گونه به آن داشت. به گفته کارشناسان و مدیران بررسی و رسیدگی به علل و عوامل پدیده حاشیه نشینی و جلوگیری از گسترش مناطق جدید بافت های ناکارآمد شهری (سکونت گاه های غیررسمی) نیازمند سه سطح از اقدامات شامل سطح ملی، سطح استانی و شهرستانی باید باشد. با توجه به اینکه تامین مسکن از اساسی ترین نیازهای جوامع انسانی است اما در بیشتر موارد نوع مسکن از و در گزارش سازمان ملل هم ذکر شده، سکونتگاه های غیر رسمی(حاشیه شهر) به عنوان چالش اصلی هزاره سوم معرفی شده اند چرا گسترش پدیده شهرنشینی منجر به شکل گیری سکونتگاههای غیر رسمی شده و از این سکونتگاهها به عنوان یکی از ویژگی های اصلی جوامع شهرنشین یاد می کنند. علائم کلیدی برای آسیب های فضایی شهر محسوب می گردد، بطوری که رشد سکونتگاه های غیر رسمی در درون یا مجاور و اطراف شهرها، بویژه کلانشهرها و شهرهای بزرگ و متوسط به یکی از مسایل جدی اجتماعی کشور تبدیل شده است. اسکان غیر رسمی همراه با بزرگتر شدن شهرها در ایران پدیده ای رو به رشد است اکنون سرعت توسعه شهری از ظرفیت و توانایی شهرداری ها و دولت در گسترش زیرساخت ها و ایجاد اشتغال سبقت گرفته است. در نتیجه پدیده اسکان غیر رسمی به سرعت و به صورتی بی قاعده گسترش یافته است. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی سکونتگاه غیررسمی و لزوم پیشگیری از انباشت آسیب های اجتماعی با روش توصیفی می باشد. نتیجه پژوهش نشان می دهد توجه به اصول طراحی شهری در ایجاد امنیت محیطی بر اساس استانداردها و دستورالعمل ها می تواند منجر به افزایش کیفیت سکونتگاه غیر رسمی، افزایش امنیت و در نهایت بهبود شرایط محیطی این سکونتگاه ها شود. بنابراین محله های حاشیه نشین، فضاهای زندگی غیر رسمی و فضاهای نامتعارف شهری، همگی بازتاب فضایی اقتصاد بیمار گونه و مدیریت ناتوان برنامه ریزی فضای است.

رشد جمعیت، آسیب های اجتماعی، سکونتگاه های غیر رسمی