محمدباقر علیزاده اقدم - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز
فتانه حاجیلو - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه اصفهان
فیروزه علیزاده اقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی ته

مدیریت سنتی شیوه ای از سازماندهی منابع تولیدی است که مردم هر منطقه در طی قرون متمادی به وسیله آن با محیط خود ارتباط برقرار کرده و احتیاجاتشان را از محیط برآورد کرده اند. مدیریت سنتی چون بر اساس آزمون و خطا شکل گرفته، زمان آزموده است و از آنجا که در بطن محیط طبیعی، اجتماعی و فرهنگیِ اجتماع محلی تکامل یافته و بر اساس احساس نیاز اجتماعات محلی ایجاد شده به جزئی از فرهنگ، عرف و آداب و رسوم اجتماع محلی تبدیل شده است. از ویژگی های مهم مدیریت سنتی مشارکت وسیع مردم در چرخه مدیریتی آن می باشد. به روشنی می توان توسعه از پایین به بالا و دموکراسی واقعی را در مدیریت سنتی ملاحظه کرد. مقاله حاضر به شیوه مشاهده مستقیم نحوه مدیریت سنتی آب رودخانه ی چای سویی در شهرستان مرند در آذربایجان شرقی، نحوه مدیریت استحصال و مشارکت مردمی در بهره برداری از منابع آب سطحی را بررسی می نماید. بر اساس یافته های پژوهش برای استفاده کنندگان محلی حمو (Hamoo) نام واحدی در فرآیند مدیریت این منبع آب است. حمو سیکل زمانی برای استفاده از آب رودخانه توسط اهالی است. میزان برداشت و شیوه توزیع آب با اتکا به مشارکت مردمی تشریفات ویژه ای در دوره های زمانی خاص خود دارد که در روند جلوگیری از هدر رفت آب بسیار قابل ملاحظه است.

کشکسرای، حمو، بجَی(بندچی)، آب، مدیریت منابع آبی