کاظم مرادی هرسینی - گروه زمین شناسی مهندسی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت مدرس
علی پاک - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شریف

مکان یابی (Site selection) و یافتن محل مناسب برای دفن زائدات جامد یکی از مهمترین مراحل مطالعاتی در روند طراحی هر مدفن مهندسی – بهداشتی (Landfill) است. معیارها و پارامترهای موثر در انتخاب محل دفن زائدات جامد در قالب بررسی ها و مطالعات زمین شناسی ، هیدرولوژی، زیست محیطی و اقتصادی انجام می شود. در تحقیق حاضر از روش «الک کردن منطقه ای» برای مکان یابی محل های مناسب جهت احداث مدفن های بهداشتی – مهندسی در استان گیلان استفاده شده است. در این روش سه عامل شرایط طبیعی محل، کاربری زمین و فاکتورهای اقتصادی مد نظر قرار می گیرند. پرهیز از زمین های ماندابی و مردابی، مسیل ها، نواحی دارای خاکهای ناپایدار و تورم زا و رمبنده، رعایت فاصله مجاز از آبهای سطحی و نواحی گسلی و توجه به وضعیت آب زیر زمینی و لایه های خاک مناسب و مقاوم در مقابل انتقال آلودگی ، از جمله شرایط طبیعی مورد توجه در مکان یابی این مدفن ها محسوب می شوند. توجه به فضای توسعه موجود و پیش بینی شده و رعایت فاصله مجاز از فرودگاه و چاههای آب شهری نمونه ای از فاکتورهای کاربری زمین و نزدیکی به جاده های اصلی و محاسبه مساحت مورد نیاز برای احداث مدفن از جمله فاکتورهای اقتصادی به شمار می آیند. در این تحقیق بر پایه مطالعات انجام شده در مقیاس منطقه ای، در نهایت مناطق دارای محدودیت های مختلف از نظر شرایط طبیعی، کاربری اراضی و اقتصادی در نقشه ای تحت عنوان «نقشه مقدماتی منطقه ای مکانیابی مناطق مناسب جهت احداث مدفن های بهداشتی» در استان گیلان ارائه شده است. در روش الک کردن منطقه ای مورد استفاده و با استفاده از GIS ، نقشه های تهیه شده در لایه های مختلف بر هم منطبق و نقشه نهایی به روش حذفی تهیه شده است.