نجلا ساکی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران
قاسم قربانی - دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

منطقه مورد مطالعه در شمال طرود، در جنوب شاهرود و در شمال شرق زون ساختاری ایران مرکزی واقع است. دایک های بازالتی فراوانی در این منطقه به داخل سنگ های آتشفشانی ائوسن نفوذ نموده و حاوی انکلاوهای گابرویی فراوانی نیز هستند. پلاژیوکلاز (بایتونیت-آنورتیت)، آمفیبول (کلسیک، پارگازیت و مگنزیوهاستینگزیت) و پیروکسن (کلسیک، دیوپسید-اوژیت) از کانی های شاخص این سنگ ها هستند. با توجه به شیمی کانی ها، ماهیت سازنده این سنگ ها عمدتا ساب آلکالن و فوگاسیته اکسیژن طی تشکیل و تبلور آنها بالا بوده است. دماسنجی های انجام گرفته در این سنگ ها بیانگر دماهای توقف تبادل و تعادل نهایی کانی ها در دماهای ºC۱۲۰۰-۱۱۰۰ برای پیروکسن و ºC ۸۸۸-۸۲۵ برای آمفیبول بوده است. محاسبه ژئوبارومتری این سنگ ها با استفاده از میزان آلومینیم کل آمفیبول در سنگ های بازالتی میزبان، دایک های بازالتی و انکلاوها به ترتیب بین ۵۱/۸ تا ۲۱/۹ کیلوبار (عمق ۳۰ تا ۳۳ کیلومتر)، ۴۱/۷ تا ۱۶/۹ کیلوبار (عمق ۲۷ تا ۳۳ کیلومتر) و ۸۴/۶ تا ۴۶/۷ کیلو بار (عمق ۲۵ تا ۲۷ کیلومتر) برآورد می شود. ویژگی های شیمی کانی های سنگ های مورد مطالعه در نمودارهای مختلف، تشابهات ترکیبی قوی را نشان می دهد و بیانگر آن است که منشا آنها یکسان و به احتمال زیاد مخزن ماگمایی سنگ های بازالتی مورد مطالعه در اعماق ۳۳ تا ۲۵ کیلومتری پوسته تحتانی بوده است.

دما-فشارسنجی, بازالت, گابرو, طرود, شمال شرق ایران