جلال سالم - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
محمدعلی دهقانی - کارشناس ارشدمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد

آب از جمله نهاده هائی است که در تولید محصولات کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد . از دیرباز محدودیت منابع آب از جنبه های کیفی و کمی در مناطق کویری از جمله استان یزد استفاده از روشهای علمی ومدیریتی را جهت افزایش راندمان بهره برداری از آب الزام آور ساخته است . یکی از این روشهای مدیریتی استفاده از دانش بومی مدیریت آب کشاورزی حوضه های آبخیز می باشدبطور کلی حفاظت ،احیا واصلاح آبخیزهای بالادست برای دستیابی کامل به اهداف توسعه بخش کشاورزی اهمیت حیاتی دارند .لذا بسیاری از کشورهای در حال توسعه به این امر توجه داشته ومنابع زیادی را در زمینه آبخوانداری وآبخیزداری صرف میکنند.اقدامات اصلی،اغلب ماهیت انفعالی دارند،به عبارت دیگر واکنشی سریع نسبت به مشکل پیش آمده می باشد.بر اساس تجربیات بدست آمده درنیم قرن اخیر، یکی از مهمترین روشهای اجرای موفقیت آمیز طرحهای آبخوانداری وآبخیزداری استفاده از دانش بومی کشاورزان در این زمینه است. بنابراین توجه به دانش بومی در کنار بهره برداری از دستاوردهای علمی و اطلاعات جدید و تجدیدنظر در دیدگاه کارشناسان و مروجین یک ضرورت است که مقدمه این موضوع مهم شناسایی و ثبت دانش بومی و تجربه‌هایی است که طی قرون متمادی بصورت فن و علم در آمده و بصورت خود آموخته در میان بومیان هر منطقه کاربردی شده و با آن زندگی می کنند .در راستای تحقق اهداف فوق طرح تحقیقاتی جمع آوری وثبت دانش بومی بخش کشاورزی در روستاهای شهرستان تفت استان یزد اجرا گردیده است . در انجام این تحقیق از ‌نقشه های توپوگرافی ، نقشه راهنمای منطقه ، آمارنامه استان یزد ، اسامی روستاهای مسکونی در منطقه مورد مطالعه بعنوان جامعه آماری ، خبرگان روستایی و پرسشنامه برای انجام مصاحبه استفاده شده است

مدیریت، دانش بومی ،بهره وری آب ، کشاورزی ، حوضه آبخیز ،استان یزد