منصور نصیری - استادیار گروه فلسفه، دانشگاه تهران پردیس فارابی

آنتونی کنی، بر آن است که تجربه های دینی حجیت معرفت شناختی ندارند. استدلال او، بر تحلیل ماهیت تجربه دینی مبتنی است. از نظر او، تجربه دینی یا ادراک حسی است یا ادراک غیر حسی. با توجه به این که نمی توان تجربه دینی را ادراک حسی دانست، لاجرم باید ادراک غیر حسی باشد؛ اما ادراک غیر حسی دانستن تجربه دینی، مستلزم آن است که نحوه ای از وحی باشد و لازمه وحی دانستن تجربه دینی، فرض وجود خدا پیش از تحقق تجربه دینی است. از نظر جف جوردن، استدلال کنی راه به جایی نمی برد؛ زیرا، مهم ترین مقدمات استدلال کنی عبارت اند از مقدمه (۲) (تجربه های دینی ادراک حسی نیستند) و مقدمه (۴) (اگر تجربه های دینی ادراک غیر حسی باشند، در این صورت به تنهایی نمی توانند باور به خدا را توجیه کنند). جوردن با تحلیل مقدمه (۲) آن را کاذب می داند. از سوی دیگر، از نظر او، مقدمه (۴) فقط در صورتی صادق است که دیدگاه گزاره ای درباره وحی صادق و دیدگاه غیر گزاره ای کاذب باشد؛ اما هیچ دلیل قانع کننده ای بر صادق دانستن دیدگاه گزاره ای و کاذب دانستن دیدگاه غیر گزار ه ای درباره وحی وجود ندارد. و با پذیرش دیدگاه غیر گزاره ای، مقدمه (۴) صادق نخواهد بود. ما در این مقاله به بررسی نزاع این دو و داوری در این باره پرداخته ایم. جوردن درباره مقدمه (۲) درنهایت معتقد می شود که می توان تجربه های دینی حسی داشت؛ اما نگارنده، ادله او در این باره را بررسی و رد کرده ام. درباره مقدمه (۴) نیز استدلال جوردن را ناقص و ناکافی دانسته آن را رد کرده ام

تجربه دینی, حجیت معرفت شناختی تجربه دینی, ادراک حسی, ادراک غیر حسی, آنتونی کنی, جف جوردن