رسول سپهری راد - دانشجوی دکترا زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سعید علیرضایی - دانشیار زمین شناسی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی

کانسار مگنتیت-آپاتیت گزستان، در ایران مرکزی، در توالی آتشفشانی-رسوبی سری ریزو و توده های نفوذی نیمه-عمیق پروتروزوئیک بالایی-کامبرین زیرین تشکیل شده است. بر اساس تصاویرBSE، در بیشتر بلورهای آپاتیت زون-های روشن و تیره به صورت نامنظم دیده می شود که با تغییرات شیمیایی همراه است. بر اساس آنالیز EPMA مقادیر LREE, Na, Cl در زون های تیره نسبت به زون های روشن افزایش و مقدار P و Ca کاهش یافته است. رخداد حاشیه های واکنشی در اطراف بلورهای آپاتیت، وجود میان بارهای کانی های عناصر نادر خاکی REEs (مونازیت و زینوتیم) به شکل دانه های ریز و پراکنده و نیز پرکننده ترک های موئین در زون های تیره و تشکیل کانی های REEs در مرز بلورهای آپاتیت و مگنتیت، شواهدی از دگرسانی و تحرک دوباره REEs، پس از تبلور اولیه آپاتیت در کانسار گزستان می باشد. طی فرایند انحلال-ته نشینی همگام، بلورهای آپاتیت اولیه که به هنگام تشکیل کانسنگ آهن-آپاتیت پدید آمده اند، به طور بخشی با سیال برهم کنش کرده اند که این به جابجایی یا شستشو-رسوب دوباره برخی یون ها بویژه عناصر نادر خاکی، ایجاد زون های آپاتیت تیره و تشکیل دانه های ریز و پراکنده مونازیت و زینوتیم در زون های تیره و نیز در امتداد درزه های میکروسکپی در آپاتیت ، کلسیت و کوارتز منجر شده است.

دگرسانی آپاتیت, مونازیت-زینوتیم, تیپ کایرونا, گزستان, ایران مرکزی