فاطمه نیک نژاد احمدسرایی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی
سمانه قدیمی - لیسانس فقه و مبانی حقوق
طاهره مهدی زاده - لیسانس الهیات و معارف اسلامی

یکی از مسائل مهمی که در زمینه حقوق خصوصی بسیار اهمیت دارد احراز رابطه سببیت بین ضرر و فعل زیانباراست. ابتدا، کلیاتی را برای آشنائی با مسئله بیان کرده ایم و سپس با بررسی کامل فعل زیانبار و رابطه سببیت به روشن کردن رابطه سببیت بین ضرر و فعل زیانبار پرداختهایم. بیشتر افرادی که در زمینه مسئولیت مدنی پژوهش انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که هیچ نظریه علمی و فلسفی نمیتواند بطور قاطع حاکم بر مسایل گوناگون «رابطه سببیت» باشد آنچه اهمیت دارد اینست که کسی مسئول قرار گیرد که بین کار او و ایجاد ضرر رابطه سببیت عرفی موجود باشد، چندان که گفت بین آن دو ملازمه عرفی وجود دارد. همین که چنین رابطه ای احراز شده عامل آن بایستی مسئول قرار گیرد. هیچ ضرورتی ندارد که دادرس همه عوامل موثر در ایجاد حادثه را نیز ارزیابی کند.این کاوش قاعده نمیپذیرد و دادرس باید در هر مورد خاص و با توجه به اوضاع و احوالی که حادثه زیانبار را احاطه کرده است داوری کند. خسارت را انسان به بار می آورد و انسان دیگری درباره آن قضاوت میکند. بهمین جهت سهم عوامل انسانی را در این راه نباید فراموش کرد و تنها به علم و نظریه های فلسفی روی آورد هرکدام از نظریه ها بخشی از حقیقت را همراه دارد و راهنمای مفیدی است لیکن بطور قاطع بر هیچ یک نمیتوان تکیه کرد.

رابطه سببیت، ضرر، فعل زیانبار