آمنه اوجی - دانشجوی دکترای روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی، واحد بین المللی خرمشهر – خلیج فارس، دانشگاه آزاد اسلامی، خرمشهر، ایران.
علیرضا حیدرئی - گروه روان شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
سعید بختیارپور - گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
ناصر سراج خرمی - استادیار روانشناسی عمومی ، گروه روانشناسی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان ماتریکس و واقعیت درمانی نوین گروهی بر خود کنترلی و سازگاری اجتماعی در مردان وابسته به مت آمفتامین تحت درمان با داروی بوپرنورفین بود. پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون -پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی مردان وابسته به مت آمفتامین، تحت درمان نگهدارنده با بوپرنورفین مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر تهران در زمستان ۱۳۹۷ بودند. ۴۵ نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت کاملا تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. ابتدا خود کنترلی و سازگاری اجتماعی از طریق پرسشنامه خود کنترلی تانجی (۲۰۰۴) و پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل (۱۹۶۱) ، ارزیابی شدند، گروه نخست، درمان ماتریکس و گروه دوم، واقعیت درمانی گروهی دریافت کردند؛ گروه سوم فقط تحت درمان نگهدارنده با بوپرنورفین بودند. متغیرها مجددا در پس آزمون ارزیابی شد. نتایج پژوهش نشان داد هردو درمان بر خود کنترلی و سازگاری اجتماعی بیماران اثر بخش بود (۰۱/۰>P) همچنین تفاوت اثربخشی دو درمان معنادار بود (۰۱/۰>P) و درمان ماتریکس در سازگاری اجتماعی اثربخشی بیشتری داشت (۰۱/۰>P). اما اختلاف معنی داری بین اثر بخشی دو درمان بر خودکنترلی وجود نداشت. با توجه به اینکه الگوی ماتریکس تلفیقی از برنامه های شناختی-رفتاری، مهارتهای مقابله ای، آموزش خانواده و گروههای همیار می باشد، توصیه می شود در درمان بیماران وابسته به مت آمفتامین استفاده شود.

ماتریکس, واقعیت درمانی, خود کنترلی, سازگاری اجتماعی, مت آمفتامین, بوپرنورفین