فاطمه میرزایی - Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
آناهیتا خدابخشی کولایی - Faculty of Humanities, Khatam University, Tehran, Iran

مقدمه: سالمندی دوره ای از تحول و دگرگونی در زندگی بشر است که تغییرات و عوامل اجتماعی و روان شناختی متعددی بر آن تاثیر بسزایی دارند، از دسته این عوامل می توان به حمایت اجتماعی ادارک شده ، احساس تنهایی و کیفیت خواب اشاره کرد. هدف اصلی این مطالعه تعیین ارتباط بین کیفیت خواب و حمایت اجتماعی ادراک شده با احساس تنهایی در سالمندان مرد می باشد. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. ۱۰۰ نفر سالمند مرد بین سنین ۶۵ تا ۷۵ سال از منطقه ۲۰ شهرداری و مراکز جهاندیدگان شهرداری تهران به روش نمونه گیری تصادفی گزینش شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل آزمون معاینه مختصر وضعیت روانپزشکی(MMSE) جهت غربال اختلالات شناختی آزمودنی ها و پرسشنامه کیفیت خواب پیترزبورگ(PSQI)، پرسشنامه احساس تنهایی(UCLA) و پرسشنامه حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت (MSPSS) بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از جداول شاخص های آمار توصیفی، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها : یافته های حاصل از تحقیق نشان داد که بین نمرات کیفیت خواب و احساس تنهایی با حمایت اجتماعی ادراک شده ارتباط منفی و معنادار وجود دارد(r= -۰/۶۳). در مجموع نتایج نشان می دهد که حمایت اجتماعی به تنهایی توانسته به طور معناداری احساس تنهایی را در مردان سالمند پیش بینی کرده و ۵۸ درصد از واریانس آن را تبیین کند( P<۰/۰۱). در مدل دوم نیز حمایت اجتماعی و کیفیت خواب به اتفاق هم توانستند ۶۱ درصد از واریانس احساس تنهایی را پیش بینی نمایند( P<۰/۰۱). نتیجه گیری: توجه به مولفه های کیفیت خواب، احساس تنهایی و حمایت اجتماعی ادراک شده در سالمندان مرد مفید می باشد. یافته های این مطالعه بر نقش عمده حمایت اجتماعی در تامین سلامت روانی، کاهش احساس تنهایی و مشکلات خواب سالمندان تاکید دارد. از این رو به روانشناسان و مشاوران شاغل در این حوزه پیشنهاد می شود که برنامه هایی با محوریت حمایت اجتماعی و پیشگیری از انزوا جهت ارتقای سلامت روانی سالمندان تدوین کنند.  

Sleep Quality, Perceived social support, Loneliness, Elderly, کیفیت خواب, حمایت اجتماعی ادراک شده, احساس تنهایی, سالمندی