شیوا رضایی
منصور افشار محمدیان
محمد رمضانی ملک رودی

چکیده: زیتون (Olea europaea L.) از گیاهان همیشه سبز و بومی نواحی مدیترانه ای است. این گیاه متحمل به شوری و خشکی است، اما در دما های پایین مقاومت کمی دارد. در سال های اخیر به علت افزایش تقاضا برای روغن و میوه ی زیتون، کاشت درخت زیتون در ایران گسترش یافته است. ارقام مختلف زیتون واکنش های متفاوتی نسبت به سرما دارند و بنابراین انتخاب ارقام مقاوم، موثرترین روش برای اجتناب از خسارات سرما به شمار می رود. بدین منظور برای مقایسه تاثیر تنش سرما بر میزان پروتئین کل، پراکسیداسیون لیپیدی و محتوای کلروفیل دو رقم زیتون (سویلانا و فرانتوئیو)، نهال های ۱ ساله، در معرض ۷ دمای ۱۰، ۵، ۰، ۵-، ۱۰-، ۱۵-، ۲۰- و دمای شاهد (°C ۲۰) به تدریج و برای ۱۲ ساعت قرار گرفتند. پس از هر مرحله ی دمایی، نمونه برداری از برگ گیاهان انجام شد. نتایج نشان داد که تا دمای صفر، تنش معنی داری به نمونه ها وارد نشد وهر دو رقم تا این دما مقاومت نشان دادند، اما وقتی دما به زیر صفر رسید، رقم فرانتوئیو حتی تا دمای ۱۵- قادر به حفظ ساختار های فتوسنتزی خود بود و میزان مالون دی آلدهید نیز در آن افزایش چندانی در مقایسه با شاهد (دمای °C ۲۰)، نداشت. میزان پروتئین کل در فرانتوئیو از دمای ۱۰- به پایین کاهش معنی داری نشان داد، اما در رقم سویلانا این کاهش از دمای ۵- به پایین دیده شد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که رقم فرانتوئیو نسبت به سویلانا، رقم مقاوم تری نسبت به تنش سرمایی است.

Keywords: cold stress, olive, lipid peroxidation, pigment, protein., کلمات کلیدی: زیتون، تنش سرمایی، پروتئین کل، پراکسیداسیون لیپیدی، رنگدانه ها