شیما حسین خانی هزاوه
مهری عسکری

گاز دی اکسیدگوگرد (SO۲) یکی از مهم ترین آلاینده های هوا است که در غلظت های بالا می تواند سبب اختلال در رشد و عملکرد فیزیولوژیکی گیاهان شود. همزیستی ریزوبیوم-گیاه، علاوه بر افزایش رشد گیاه می تواند باعث افزایش مقاومت گیاه نسبت به تنش های زیستی و غیر زیستی شود. در این مطالعه اثرات ریزوبیوم (سویه بومی و استاندارد) بر شاخص های تشریحی برگ یونجه تحت غلظت های مختلف گاز دی اکسیدگوگرد (۰، ۵/۰، ۱، ۵/۱ و ppm۲) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تلقیح ریزوبیوم روی شاخص های تشریحی برگ یونجه اثری ندارد. غلظت های بالای SO۲ (۱، ۵/۱ و ppm۲) سبب تغییرات معنی دار تمامی شاخص های تشریحی در مقایسه با گیاهان شاهد می شود ولی غلظت پایین گاز SO۲ ( ppm۵/۰) تاثیری بر این شاخص ها نداشت. تلقیح یونجه با دو سویه ریزوبیوم اثرات منفی غلظت های بالای گاز SO۲ را بر شاخص های تشریحی کاهش داد. بنابراین ریزوبیوم می تواند مقاومت و تحمل گیاه را در برابر تنش های غیر زیستی مثل آلودگی SO۲ هوا افزایش دهد.

Keywords: alfalfa (Medicago sativa), anatomical indexes, Rhizobium, SO۲ pollution., کلمات کلیدی: آلودگی SO۲، ریزوبیوم، شاخص های تشریحی، یونجه (Medicago sativa).