نادر چاپارزاده - Azarbaijan Shahid Madani University
معصومه فرجی - Azarbaijan Shahid Madani University
محمد پاژنگ - Azarbaijan Shahid Madani University
علیرضا محمدپور - Azarbaijan Shahid Madani University

نیتریک اکساید به عنوان مولکول گازی فعال نقش مهمی در پاسخ به انواع تنش های زیستی و غیرزیستی گیاهان دارد. دماهای پایین یکی از عوامل محدود کننده بقاء، تولیدمثل و توزیع جغرافیایی گیاهان در بیشتر مناطق دنیا محسوب می شود. دماهای پایین با تغییرات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و تغییرات مولکولی منجر به تنش اکسیداتیو می گردند. در این پژوهش اثرات پیش تیمار ۱/۰ میلی مولار سدیم نیتروپروساید (به عنوان دهنده نیتریک اکساید) بر گیاه نخود به هنگام کاهش دمای شبانه (۲۵ و ۱۵ و ۵ درجه سانتی گراد) مطالعه شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار جهت سنجش ترکیباتی مانند محتوای هیدروژن پراکساید، شاخص پراکسیداسیون چربی ها، ترکیبات فنلی محلول و نا محلول، ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز انجام شد. نتایج نشان داد که اثر نیتریک اکساید بر محتوای هیدروژن پراکساید، ترکیبات فنلی محلول و نا محلول و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل معنی دار بود ولی بر شاخص پراکسیداسیون چربی ها، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز معنی دار نبود. تغییر دما بر کلیه صفات مذکور تاثیر معنی داری داشت. برهم کنش سدیم نیتروپروساید و دما بر ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز معنی دار بود، ولی بر محتوای هیدروژن پراکساید، شاخص پراکسیداسیون چربی ها، ترکیبات فنلی محلول و نامحلول و فعالیت آنزیم پراکسیداز معنی دار نبود

low temperature, nitric oxide, pea plant, reactive oxygen species, دماهای پایین, گونه های فعال اکسیژن, نخود, نیتریک اکساید