زهرا سادات شمشیرگران - Department of biology, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran
فاطمه سعید نعمت پور - Department of biology, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran
اکبر صفی پور افشار - Department of biology, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran

تغییرات زیست محیطی ناشی از فعالیت های انسانی باعث آلودگی اکوسیستم های طبیعی و زمین های کشاورزی با فلزات سنگینی مثل کادمیوم شده است که از جمله مهم ترین آلاینده های زیست محیطی به شمار می رود. این آزمایش به منظور مطالعه تاثیر کادمیوم و همزیستی میکوریزایی بر پارامتر های رشدی و فیزیولوژیکی و همچنین میزان تجمع کادمیوم در گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L.) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از ۴ غلظت فلز کادمیوم (صفر، ۲۵۰، ۷۵۰ و ۲۵۰۰ میکرومولار به صورت کلرید کادمیوم در حضور و غیاب قارچ میکوریزا گونه ی  intraradices Glomus و با سه تکرار صورت گرفت. دانه رست ها در مرحله چهار برگی با کلریدکادمیوم، سه بار در هفته تیمار شدند و بعد از ۴۵ روز، برداشت گیاهان جهت سنجش پارامترهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی صورت گرفت. نتایج نشان داد که کادمیوم باعث کاهش معنی دار شاخص های رشدی گردید در حالیکه با افزایش غلظت کادمیوم مقدار پرولین و قند های محلول افزایش یافت. همزیستی میکوریزایی به­طور معنی داری باعث افزایش شاخص های رشدی شد. در گیاهان میکوریزایی مقدار پرولین، قندهای محلول و میزان تجمع کادمیوم به­طور معنی­داری بیشتر از گیاهان غیرمیکوریزایی بود. نتایج نشان داد که میزان کادمیوم منتقل شده از ریشه به بخش هوایی در گیاهان همزیست شده با قارچ کمتر از گیاهان غیر همزیست است. بنابراین با وجود جذب بیشتر کادمیوم در گیاهان میکوریزایی میزان انتقال به بخش هوایی کاهش یافته است. 

pollution, stress, heavy metals, mycorrhiza, آلایندگی, تنش, گیاه پالایی, فلزات سنگین, میکوریز