رقیه مخبری - Department of Agricultural Biotechnology, Faculty of Agriculture, Shahed University, Tehran
آیت اله رضایی - Department of Agricultural Biotechnology, Faculty of Agriculture, Shahed University, Tehran
علاءالدین کردناییج - Department of Agricultural Biotechnology, Faculty of Agriculture, Shahed University, Tehran
غلامرضا بخشی خانیکی - Department of Agricultural Biotechnology, Faculty of Agriculture, Shahed University, Tehran

دست ورزی کشت های سلولی با الیسیتورها یکی از روش های مهم جهت القای متابولیت های ارزشمند در بیوتکنولوژی گیاهی است. بدین منظور در این مطالعه اثر امواج فراصوت و تنش شوری بر رشد، تولید متابولیت های اولیه و ثانوی در کشت سلولی ریزجلبک Dunaliella salina مورد بررسی قرار گرفت. کشت های سلولی تحت اثر تیمارهای شوری با غلظت های ۲ مولار و۳ مولار کلرید سدیم و امواج فراصوت (۴۰ کیلو هرتز) به مدت زمان ۵/۲، ۵ و۱۰ دقیقه و در قالب طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار قرار گرفت. شاخص های مورد اندازه گیری عبارت بودند از: رشد سلولی، محتوای پروتئین کل، رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a وb، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها)، پتانسیل آنتی اکسیدانی، میزان پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی، مقدار ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها، قندهای محلول، بتاکاروتن و گلیسرول. نتایج نشان داد که با افزایش مدت زمان تابش امواج فراصوت و غلظت شوری تعداد سلول ها، مقدار رنگیزه های فتوسنتزی کاهش یافت. در مقابل پروتئین کل، پتانسیل آنتی اکسیدانی، میزان پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی، مقدار ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها، بتاکاروتن و گلیسرول افزایش یافت. بیشترین میزان بتاکاروتن و گلیسرول در شوری ۳ مولار و۱۰ دقیقه تابش امواج فراصوت به ترتیب ۸/۱۴ و ۰۸/۱۶ میلی گرم در لیتر اندازه گیری شد. به نظر می رسد امواج فراصوت با تقویت اثر شوری پاسخ های دفاعی و متابولیت های ثانوی را القا نمود و باعث افزایش مقدار بتاکاروتن و گلیسرول در سلول ها گردید.

Dunaliella Salina, cell culture, ultrasound, salinity, β-carotene, glycerol, امواج فراصوت, بتا-کاروتن, Dunaliella salina, شوری, کشت سلولی, گلیسرول