حدیثه بهاری ساروی - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
همت اله پیردشتی - گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری
یاسر یعقوبیان - گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری

به­منظور بررسی اثر باکتری­های افزاینده رشد (PGPR) بر فلورسانس کلروفیل و برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه ریحان تحت تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل اجرا شد. تیمار­های آزمایشی شامل تنش شوری در چهار سطح (۰، ۴۰، ۸۰ و ۱۲۰ میلی­مولار کلرید­سدیم) و تیمار زیستی در سه سطح شامل شاهد بدون تلقیح باکتری، تلقیح با باکتری­های ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و باکتری­های آزوسپیریلوم، سودوموناس و باسیلوس بود. بر اساس نتایج، افزایش تنش شوری باعث افزایش فلورسانس حداقل (Fo) و حداکثر (Fm) و کارایی کوانتومی غیرفتوشیمیایی تنظیم نشده فتوسیستم II [Y(NO)] و نیز کاهش فلورسانس متغیر (Fv)، حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm) و کارایی کوانتومی فتوشیمیایی موثر فتوسیستم II [Y(II)] شد. روند تغییرات سبزینگی برگ و کلروفیل a و b در تیمار شاهد در سطوح پایین و متوسط شوری افزایشی و در شوری بالاتر کاهشی بود، ولی محتوای کاروتنوئیدها و محتوی رطوبت نسبی (RWC) همواره روند کاهشی و نشت الکترولیت روند افزایشی داشت. با این وجود، کاربرد باکتری­های افزاینده رشد، Fo و Y(NO) را به­صورت معنی­داری کاهش وFv ،Fv/Fm  و Y(II) را نسبت به شاهد افزایش داد. از بین تیمارهای زیستی، کاربرد همزمان آزوسپیریلوم، سودوموناس و باسیلوس با افزایش ۱۲ درصدی Y(II) و کاهش ۱۶ درصدی Y(NO) بیشترین اثر مثبت را بر سیستم فتوسنتزی گیاه داشت. تیمار زیستی، همچنین باعث بهبود سبزینگی برگ، غلظت کلروفیل a و RWC و نیز کاهش نشت الکترولیت شد. در مجموع، نتایج بیانگر نقش مثبت باکتری­های افزاینده رشد به­ویژه کاربرد همزمان باکتری­های آزوسپریلیوم، سودوموناس و باسیلوس بر بهبود پارامتر­های فلورسانس کلروفیل یرگ و صفات فیزیولوژیک گیاه ریحان بود.

Basil, Chlorophyll fluorescence, Photosynthetic pigments, PGPR, Salt stress, باکتری های افزاینده رشد, تنش شوری, رنگیزه های فتوسنتزی, ریحان, فلورسانس کلروفیل a