محمد زمانیان - AgricutralResearch, Education and Extension Organization

به منظور بررسی ارتباط بین کاهش دمای محیط با میزان کلروفیل، کارایی فتوسیستم II و کارتنوئید برگ گونه های شبدر، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی شامل تاریخ کاشت به عنوان کرت اصلی در دو سطح (۲۴ شهریور و  ۷ مهر)، و گونه های شبدر به عنوان کرت فرعی در ۱۰ سطح (گونه شبدر ایرانی ۷ رقم، گونه شبدر برسیم یک رقم، گونه شبدر قرمز یک رقم و گونه شبدر لاکی یک رقم)  با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال وبذر کرج در سال ۹۱ -۱۳۹۰ اجرا شد. اندازه گیری صفات فیزیولوژیک گونه های شبدر در مرحله رشد روزتی در روزهایی که دمای هوا زیر صفر درجه سانتی گراد بود، اندازه گیری شد.  نتایج نشان داد تنش دماهای پایین باعث کاهش معنی دار کلروفیل برگ در گونه های شبدر شد که این میزان کاهش می تواند به علت تاثیر دمای پایین مزرعه باشد. از بین گونه های شبدر، گونه شبدر قرمز (رقم نسیم) از نظر کلروفیل دارای کمترین میزان بود. همچنین تنش دماهای پایین  در مزرعه باعث کاهش بیشتر میزان کلروفیل a نسبت به میزان کلروفیل a+b، a/b و کلروفیل b شد. در زمان های وقوع تنش(S۱، S۲ و S۳) در مزرعه ، عملکرد کوانتومی فتوسیستم دو (Fm /Fv) ارقام شبدر به ترتیب برابر ۷۳۴/۰، ۷۸۸/۰ و ۵۵۵/۰ بود که این بیانگر تاثیر تنش دماهای پایین  بر پارامترFm /Fv مخصوصا در تنش S۳ نسبت به بقیه تیمارها است. همچنین نتایج نشان داد که در تنش دماهای پایین، رقم نسیم (گونه شبدر قرمز) دارای عملکرد کوانتومی فتوسیستم دو (Fm/Fv) کمتری نسبت به بقیه ارقام است و تحت تاثیر بیشتر تنش دماهای پایین بود. به طور کلی استفاده از شاخص های Fm/Fv، میزان کلروفیل و کارتنوئید برگ برای ارزیابی و غربال مزرعه ای ارقام شبدر در شرایط تنش دماهای پایین پیشنهاد می شود.

Clover, Cold stress, Chlorophyll fluorescence leaf and Fv/Fm, شبدر, تنش سرما, فلورسانس کلروفیل برگ و عملکرد کوانتومی فتوسیستم دو